Το Μουσείο Μεταλλείας-Μεταλλουργίας Λαυρίου σε κίνδυνο

Το Μουσείο Μεταλλείας-Μεταλλουργίας Λαυρίου σε κίνδυνο  Επιστημονική Επιτροπή του Μουσείου Μεταλλείας-Μεταλλουργίας Λαυρίου Το Μουσείο Μεταλλείας Μεταλλουργίας Λαυρίου (ΜΜΜΛ) είναι ένα έργο η εκτέλεση του οποίου εκκρεμεί από το 1994. Τότε το Υπουργείο Πολιτισμού είχε επιλέξει να αναλάβει το ίδιο, με τις υπηρεσίες του, την υλοποίησή του. Τα υπόλοιπα έργα του μετασχηματισμού της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου σε Τεχνολογικό- Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, δηλαδή οι αναστηλώσεις κτιρίων, οι εγκαταστάσεις χώρων έρευνας, εκπαίδευσης, συνεδρίων, οι διαμορφώσεις υπαίθριων χώρων, οι εκτεταμένες απορρυπάνσεις εδαφών, ολοκληρώθηκαν με επιτυχία από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ανάμεσα σε αυτά τα έργα ολοκληρώθηκε και η επισκευή του ιστορικού Μηχανουργείου-του χώρου που θα φιλοξενήσει το ΜΜΜΛ, διεσώθησαν εκατοντάδες μηχανές και εργαλεία όπως και το σύνολο σχεδόν του σπουδαίου αρχείου της Γαλλικής Εταιρείας. Για όλα αυτά το Υπουργείο Πολιτισμού, επί 30 χρόνια, δεν χρειάστηκε να διαθέσει ούτε ένα ευρώ. Τα κονδύλια εξασφαλίστηκαν από ευρωπαϊκά κονδύλια και ιδιωτικούς πόρους, χάρη στην προσπάθεια των καθηγητών και των εργαζομένων του ΕΜΠ και του ΤΠΠΛ. Σήμερα το συγκρότημα της πρώην Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου αποτελεί το μεγαλύτερο και πλέον διάσημο διεθνώς ελληνικό σύμπλεγμα μνημείων βιομηχανικής αρχαιολογίας και ένα από τα καλύτερα παραδείγματα επιτυχούς επανάχρησης βιομηχανικών μνημείων.  Από το 2008, από κοινού το ΕΜΠ και το ΤΠΠΛ, η Νομαρχία Ανατολικής Αττικής, ο Δήμος Λαυρεωτικής, η Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής, πίεσαν την τότε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού να φέρει εις πέρας την υποχρέωσή του: να δημιουργήσει και να λειτουργήσει το Μουσείο. Τον Δεκέμβριο του 2008, οι πολιτικές αρχές του ΥΠΠΟ, ζήτησαν από το ΕΜΠ να αναλάβει τις μελέτες. Η εντολή αυτή ανανεώθηκε το 2010, από τη νέα πολιτική ηγεσία με στόχο την πλήρη ωρίμανση. Ολοκληρώθηκαν οι προμελέτες με χρηματοδότηση της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής, στη συνέχεια οι οριστικές μελέτες (αρχιτεκτονική, στατική, Η/Μ, μουσειολογική και μουσειογραφική), τα τεύχη δημοπράτησης και τα τεχνικά δελτία, με εθελοντική συνεισφορά καθηγητών και ερευνητών του ΕΜΠ, όπως και επιστημόνων του Λαυρίου. Ακολούθησαν τρεις υπουργικές αποφάσεις με αντίστοιχες εγκρίσεις των αρχαιολογικών συμβουλίων του υπουργείου για όλα τα σκέλη του έργου και έγκριση της οικονομοτεχνικής του μελέτης. Η προτελευταία νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, το 2013 δήλωσε ρητά στον Δήμο και στο ΕΜΠ την πρόθεση της να εντάξει το έργο στο ΕΣΠΑ. Σημειώνεται ότι για αυτές τις δράσεις ωρίμανσης επίσης δεν χρειάστηκε να διαθέσει του Υπουργείο Πολιτισμού ούτε ένα ευρώ. Όμως το υπερώριμο και σημαντικό έργο, προϊόν συστηματικής μελέτης, παρά τις συνεχείς πιέσεις των αρχών του ΕΜΠ και το Δήμου Λαυρεωτικής, επί μία πενταετία, παρά τη συνέπεια σε όλες τις πράξεις ωρίμανσης, παρά τις ρητές διαβεβαιώσεις δεν χρηματοδοτήθηκε. Τελικά η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού επέλεξε να μην εντάξει το ΜΜΜΛ στο ΕΣΠΑ. Πρόκειται για μία απόφαση, το βάρος της οποίας φέρει η ανώτατη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, δεδομένου ότι όλες οι υπηρεσίες του, οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί αρχιτέκτονες, μουσειολόγοι, συντηρητές και αρχαιολόγοι έχουν συμβάλει τα μέγιστα, συμμετέχοντας στη σύνταξη, στον έλεγχο ή εγκρίνοντας τις μελέτες του ΜΜΜΛ. Ο εξασφαλισμένος από το ΕΣΠΑ προϋπολογισμός του έργου ύψους 2,7 εκατομμυρίων ευρώ δεν επελέγη να προωθηθεί στο Λαύριο αλλά, διανεμήθηκε σε άλλα ήσσονος σημασίας η/και προβληματικά και ανώριμα έργα. Από τα ΜΜΕ έγινε δε γνωστό ότι κάποια εξ αυτών των κονδυλίων διανεμήθηκαν, μόλις προ ολίγων μηνών σε εφήμερες αγνώστου ταυτότητας "δράσεις" πολιτισμού με αδιαφανείς διαδικασίες.  Η εμφάνιση την τελευταία περίοδο στη Λαυρεωτική "επενδυτών" οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την οικονομική κρίση διεκδικούν τμήματα των αρχαιολογικών ζωνών, του εθνικού δρυμού, των πρώην κρατικών εγκαταστάσεων, όπως και η διάθεση των κρατικών κτιριακών υποδομών από το ΤΑΙΠΕΔ προς εξυπηρέτηση των δανειστών της χώρας, δημιουργεί σοβαρούς φόβους, πως το Μουσείο Μεταλλείας Μεταλλουργίας Λαυρίου και γενικότερα το πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής μπορεί να συμπεριληφθεί ανά πάσα στιγμή στα λάφυρα της λεηλασίας, η οποία συντελείται στην πατρίδα μας.  Ο λαός του Λαυρίου και η ακαδημαϊκή κοινότητα του ΕΜΠ, με συνέπεια, επιστημονική-επιχειρησιακή επάρκεια και νοικοκυροσύνη, διέσωσαν το ιστορικό συγκρότημα από την οικοπεδοποίηση και την καταστροφή από μία εικοσαετία, δημιούργησαν ένα σημαντικό τεχνολογικό-πολιτιστικό πάρκο το οποίο συνέβαλε στη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης και την ανάδειξη της ιστορικής της ταυτότητας. Γι’ αυτό μόχθησαν επί χρόνια εκατοντάδες καθηγητές, ερευνητές, φοιτητές και εργαζόμενοι του ΕΜΠ. Γι' αυτό αγωνίστηκαν οι επιστήμονες, οι πρώην μεταλλωρύχοι, οι απλοί πολίτες του Λαυρίου. Το ΤΠΠΛ και το Μουσείο αποτελούν συστατικά στοιχεία πλέον τόσο της ταυτότητας της Λαυρεωτικής όσο και αυτής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Με αυτό το δεδομένο θα διεκδικηθεί με κάθε τρόπο η διάσωση του Μουσείου, η ολοκλήρωση του έργου και η πλήρης παραμονή του υπό δημόσιο έλεγχο· το ΜΜΜΛ είναι ήδη ενταγμένο σε ένα γενικότερο αναπτυξιακό σχέδιο από την πλευρά του ΕΜΠ και του Δήμου Λαυρεωτικής, με στόχο, πέραν της αυτονόητης αξίας του, ως πολιτιστικού αγαθού, αυτό να αποτελέσει την ατμομηχανή ανάδειξης ολόκληρου του φυσικού και ιστορικού-μνημειακού πλούτου της περιοχής με οφέλη, επιστημονικά, ερευνητικά, εκπαιδευτικά και οικονομικά. 30/10/2013 ΠΗΓΗ: MONUMENTA