Κώστας Φωτεινάκης: «TTIP Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων: Η παγκόσμια οικονομική δικτατορία είναι εδώ»/TTIP

 Συζήτηση στο  18^ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ με θέμα «Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων: Η παγκόσμια οικονομική δικτατορία είναι εδώ»/TTIP. Στη φωτογραφία οι εισηγητές, από αριστερά κ.Σάββας Ρομπόλης  Ομότιμος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου και Επιστημονικός Διευθυντής του Ινστιτούτου ΓΣΕΕ, στο κέντρο η κα Δώρα Κοτσακά συντονίστρια, και δεξιά ο Κώστας Φωτεινάκης, πρόεδρος των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ/Naturefriends Greece.

--------------

Οι συνέπειες της Διατλαντικής Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων/ Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) στο Περιβάλλον, στα Τρόφιμα και στη Διατροφή, στην Εθνική Ανεξαρτησία κ.λπ.

του Κώστα Φωτεινάκη*

Η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων/ Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) και οι συνέπειες στο Περιβάλλον, στην αγροτική παραγωγή, την ποιότητα των τροφίμων, την υγεία, τη δημοκρατία, τα προσωπικά δεδομένα, στους μισθούς και στα μεροκάματα, την ανεξαρτησία των κρατών και την εθνική κυριαρχία,  είναι ένα πολιτικό θέμα που δεν απασχόλησε στο βαθμό που θα έπρεπε, ανάλογα με τη σοβαρότητά του, την ελληνική κοινωνία ούτε τα κόμματα την προεκλογική περίοδο των Ευρωεκλογών. Η TTIP ας μας απασχολήσει έστω και τώρα, μετά τις Ευρωεκλογές, ποτέ δεν είναι αργά.

Κατ΄ αρχάς ας δούμε τι είναι η TTIP

Η TTIP είναι μια συμφωνία υπό διαπραγμάτευση ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εκ μέρους των κρατών-μελών της ΕΕ) και την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Η προτεινόμενη TTIP υποτίθεται ότι στοχεύει στη διευκόλυνση των άμεσων επενδύσεων και την εξάλειψη αχρείαστων γραφειοκρατικών εμποδίων για την πρόσβαση στην αγορά εταιριών και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Οι διαπραγματεύσεις γίνονται κεκλεισμένων των θυρών, χωρίς κοινωνικό διάλογο. Τα εθνικά κοινοβούλια ούτε καν ενημερώνονται για τις λεπτομέρειες των κειμένων διαπραγμάτευσης της Επιτροπής - αλλά τα σπάνια αποσπάσματα πληροφοριών που έχουν δημοσιευθεί - ή διαρρεύσει - εγείρουν σημαντικές ανησυχίες.

Στις 18 Φεβρουαρίου 2014 και στις 17 Ιουνίου 2014 ο ανεξάρτητος βουλευτής Μίμης Ανδρουλάκης είχε  υποβάλει ερωτήσεις στο Υπουργείο Ανάπτυξης με τις οποίες είχε "εκφράσει την εύλογη ανησυχία του  για το αν η υπό διαπραγμάτευση Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Συνεργασία ΕΕ-ΗΠΑ (Transatlantic Trade and Investment Pack – TTIP) θα αποτελέσει τον δούρειο ίππο για την: υποβάθμιση εργασιακών κεκτημένων και περιβαλλοντικών στάνταρντ, σάρωση των προϊόντων με Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), ανακατανομή των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών υπέρ των μεγάλων Πολυεθνικών" και είχε ζητήσει "να παρουσιαστεί ενώπιον του Κοινοβουλίου η στρατηγική της Κυβέρνησης".

Προφανώς δεν υπήρξε καμία απάντηση από την κυβέρνηση.

Παρόμοια ερώτηση έκαναν και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ (5 Απριλίου 2014)  για τους δασμούς τις «ελιές Καλαμάτας» το «τυρί φέτα»,  «το ελ­λη­νι­κό έξ­τρα παρ­θέ­νο ε­λαι­ό­λα­δο» κ.λπ.

Χωρίς να υποστηρίζουμε άκριτα τη νομοθεσία της Ε.Ε. θεωρούμε ότι η ΤΤΙP θα υπονομεύσει ή ακόμα και θα ακυρώσει  τις όποιες θετικές προδιαγραφές εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και την κοινωνία όπως:

1. Θα βάλει σε κίνδυνο την  προστασία του καταναλωτή και της δημόσιας υγείας [για παράδειγμα α) στις ΗΠΑ επιτρέπεται η παραγωγή του βοδινού κρέατος με ορμόνες και με  αυξητικές ουσίες β) οι παραγωγοί κοτόπουλου και γαλοπούλας επεξεργάζονται τακτικά με χλώριο τα σφάγια των πουλερικών προτού τα πωλήσουν στους καταναλωτές – μια πρακτική απαγορευμένη από το 1997 στην ΕΕ]
2. Θα ακυρώσει την περιβαλλοντική και την κοινωνική νομοθεσία στην Ευρώπη, η οποία είναι πιο αυστηρή από εκείνη των ΗΠΑ. Δύο  μόνο παραδείγματα α) ο ευρωπαϊκός κανονισμός REACH για τα χημικά προϊόντα, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ το 2007 με σκοπό την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος από επικίνδυνες ουσίες που χρησιμοποιούν οι εταιρείες στη μεταποίηση και σε άλλες παραγωγικές διαδικασίες. Ο κανονισμός REACH βασίζεται στην αρχή της προφύλαξης, στην οποία θα αναφερθούμε στη συνέχεια, και υποχρεώνει τους βιομηχάνους να αποδείξουν ότι μια χημική ουσία είναι ασφαλής, προτού πάρουν έγκριση για την εμπορική της εκμετάλλευση. Αντιθέτως, ο αμερικανικός νόμος του 1976 για τον Έλεγχο των Τοξικών Ουσιών (Toxic Substances Control Act, TSCA) υποχρεώνει τη δημόσια ρυθμιστική αρχή να αποδείξει ότι μια χημική ουσία δεν είναι ασφαλής προτού περιορίσει τη χρήση της. Από το 1976 μέχρι σήμερα και με βάση αυτό τον νόμο, ο αμερικανικός Οργανισμός Προστασίας του Περιβάλλοντος έχει καταφέρει να επιβάλει ελέγχους σε μόλις έξι από τις 84.000 χημικές ουσίες που κυκλοφορούν στο εμπόριο στις ΗΠΑ. Ένα τόσο χαλαρό καθεστώς έχει άμεσες επιπτώσεις στην έκθεση των πολιτών σε κινδύνους για την υγεία, ενώ, για παράδειγμα, η ΕΕ απαγορεύει τη χρήση 1.200 ουσιών στα καλλυντικά, οι ΗΠΑ απαγορεύουν μόλις δώδεκα. β) Η αμερικανική κυβέρνηση χρησιμοποιεί επίσης το TTIP για να αποδυναμώσει την Ευρωπαϊκή Οδηγία για την Ποιότητα των Καυσίμων: σκοπός της είναι να διευκολύνει τα αμερικανικά διυλιστήρια να εξάγουν στην Ευρώπη καναδικό πετρέλαιο που εξορύσσεται από κοιτάσματα ασφαλτούχας άμμου, με ολέθριες συνέπειες για το περιβάλλον
3. Θα βάλλει εμπόδια στην πρόσβαση των πολιτών στις πληροφορίες,
4. Θα διευκολύνει την πρόσβαση των επιχειρήσεων στα προσωπικά δεδομένα, για εμπορική χρήση.

«ΑΡΧΗ της πρόληψης» και «ΑΡΧΗ της απόδειξης για τη βλαπτικότητα»

Η TTIP που ως στόχο έχει την εναρμόνιση των κανονισμών και στις δύο πλευρές θα θέσει την όποια κοινωνική και περιβαλλοντική προστασία της ΕΕ σε κίνδυνο.

Η νομοθεσία στην Ε.Ε. για την υγεία και το περιβάλλον βασίζεται στην «αρχή της πρόληψης», ενώ η νομοθεσία των ΗΠΑ στην «αρχή της απόδειξης για τη βλαπτικότητα». Το ΤΤΙP με άλλα λόγια απειλεί το Ευρωπαϊκό κεκτημένο «της αρχής της πρόληψης» και προετοιμάζει από τώρα την καλλιέργεια των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών/ GMOs στην Ευρώπη, τη χρήση χημικών και τοξικών ουσιών, την κατάργηση των Περιβαλλοντικών Στρατηγικών Μελετών για τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια επένδυση στη φύση ή στον άνθρωπο,  κ.λπ.

Ακόμα, οι διαπραγματεύσεις αποτελούν άμεσο κίνδυνο για τη δημοκρατία, επιδιώκοντας την καθιέρωση ενός μηχανισμού που θα επιτρέπει σε ιδιώτες επενδυτές να αμφισβητούν τις κυβερνήσεις, σε ιδιωτικά δικαστήρια, αντίθετα στις ρυθμίσεις των κυβερνήσεων που θεσπίζονται για την προστασία του κοινού.

Ένα παράδειγμα, η Σουηδική εταιρεία ενέργειας Vattenfall κινήθηκε κατά της γερμανικής κυβέρνησης για 3,7 δισ. ευρώ λόγω της απόφασης της χώρας να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα. Σε προηγούμενη διένεξη με την πόλη του Αμβούργου για τους περιβαλλοντικούς της κανονισμούς, η Vattenfall πέτυχε την άμβλυνσή τους με την επιθετική της πολιτική.

Για να έρθουμε και στη χώρα μας, είναι προφανές ότι ο Ελληνικός Χρυσός Α.Ε. θα έχει τη δυνατότητα να καταφύγει σε διεθνή δικαστήρια σε περίπτωση που μια αριστερή κυβέρνηση αποφασίσει να περιορίσει ή να σταματήσει τις εξορύξεις στη Χαλκιδική για να προστατεύσει το περιβάλλον, την υγεία των κατοίκων, τον τουρισμό  και την τοπική οικονομία.

Αντιστάσεις για την TTIP

Κρίνουμε ως θετική την συνυπογραφή από το Ινστιτούτου Πουλαντζά του κειμένου των 119 οργανώσεων τηςΚοινωνίας των Πολιτών με τίτλο «People, environment and democracy before profit and corporate rights  - Joint statement of European Civil Society groups working against the TTIP threat, May 2014», τις σχετικές εκδόσεις για την TTIP του Ιδρύματος Ρόζας Λούξεμπουργκ και την εκδήλωση που πραγματοποίησε στην Αθήνα 10 Ιουνίου 2014, καθώς και την εκστρατεία του Κόμματος της Ευρωπαϊκής  Αριστεράς ενάντια στην TTIP, που αποφασίστηκε στις 9 Ιουνίου 2014. Αντίθετοι με την TTIP σε Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι τα κόμματα, Greens/Πράσινοι, Πειρατές αλλά και οργανώσεις με διεθνή εμβέλεια όπως ATTACK, Greenpeace, Naturefriends κ.ά.

Τέλος, εκτιμώ ότι επιβάλλεται και στη χώρα μας να διοργανωθούν διεπιστημονικές ερευνητικές  συναντήσεις με θέμα «Οι επιπτώσεις της TTIP στην Ελλάδα» - ας πούμε τι επιπτώσεις θα έχει η συμφωνία στα προϊόντα με Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), στην εργασία, στην υγεία, στο περιβάλλον κ.λπ. Ωστόσο ο αγώνας ενάντια στην TTIP θα πρέπει από τα ινστιτούτα, τα κόμματα και τις ΜΚΟ να μεταφερθεί παράλληλα και στο επίπεδο των εργατικών, οικολογικών και κοινωνικών αγώνων για την υπεράσπιση της «αρχής της πρόληψης» και την προστασία του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.

Σε περίπτωση που ψηφιστεί η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων ως έχει τα Ελληνικά κόμματα θα πρέπει να πάρουν πολύ σοβαρά υπ  όψιν τους τη συμφωνία,  και να επανεξετάσουν τη θέση τους απέναντι στην Ε.Ε.

*Ομιλία του Κώστα Φωτεινάκη, προέδρου των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ/Naturefriends Greece, στο 18^ο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ. Η ομιλία  πραγματοποιήθηκε στη θεματική «Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων: Η παγκόσμια οικονομική δικτατορία είναι εδώ» την Κυριακή 6 Ιουλίου 2014. Συνομιλητής ήταν ο κ.Σάββας Ρομπόλης   Ομότιμος Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου και Επιστημονικός Διευθυντής του Ινστιτούτου ΓΣΕΕ.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:

1.       Τζον Χίλαρυ «TTIP -  Χάρτα απορρύθμισης, επίθεση στην εργασία, κατάλυση της Δημοκρατίας», 2014, Εκδ. ΡόζαΛούξεμπουργκ.

2.       119 Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών ενάντια στην απειλή της TTIP: «Οι άνθρωποι, το περιβάλλον και η δημοκρατία πάνω από τα κέρδη και τα εταιρικά δικαιώματα», 2014

[Σχετική αρθρογραφία στην ΑΥΓΗ: Γιώργου Μπάλια, Τζωρτζ Μονμπιό (μετάφραση Δημήτρης Ιωάννου), Δώρα Κοτσακά, Γιώργος Δαράτος | ISKΡΑ: Πέτρος Παπακωνσταντίνου]