ΕΒΕ: Η Χλωρίδα της Ελλάδας σε αριθμούς – Ιούλιος 2018 | Ο πλούτος και ο δυναμικός χαρακτήρας της Ελληνικής χλωρίδας – Μία εισαγωγή

[Το Ενημερωτικό Δελτίου τ.4, Ιούλιος 2018, της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας [ΕΔΩ]

Η Χλωρίδα της Ελλάδας σε αριθμούς – Ιούλιος 2018 

Ο πλούτος και ο δυναμικός χαρακτήρας της Ελληνικής χλωρίδας – Μία εισαγωγή

Είναι γνωστό και διαχρονικά τεκμηριωμένο ότι η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από υψηλή ποικιλότητα φυτικών taxa, οικοτόπων και τοπίων που την κατατάσσουν μεταξύ των υψηλοτέρων στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο, λαμβάνοντας υπόψη μας, ως μέτρο της βιοποικιλότητάς της, τον πλούτο των ειδών σε σχέση με την επιφάνεια που καταλαμβάνει. Η Ελλάδα είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα βιοποικιλότητας στην Ευρώπη και ένα από τα σημαντικότερα κέντρα ενδημισμού (μια «θερμή περιοχή» για τον ενδημισμό της), τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μεσόγειο.

Η Ελλάδα αποτελεί από φυτογεωγραφική άποψη ένα διαχωριστικό όριο και ένα σταυροδρόμι, μια ανατολικο-Μεσογειακή και μια Βαλκανική χώρα, το νοτιο-ανατολικό άκρο της Ευρώπης, που βρίσκεται σε άμεση επαφή με τη Νοτιο-Δυτική Ασία και σε στενή σύνδεση με τη Βόρεια Αφρική. Τα ψηλά της βουνά και νησιά έχουν επενεργήσει μέσω της γεωλογικής ιστορίας ως συνδετικές γέφυρες (stepping stones) και καταφύγια για τα taxa των γύρω χλωριδικών περιοχών, αλλά και ως κέντρα απομόνωσης. Τα Μεσογειακά οικοσυστήματα καλύπτουν περισσότερο από το 90% της Ελλάδας, και οι όροφοι βλάστησης που διακρίνονται σε κατακόρυφη διευθέτηση κυμαίνονται από τον θερμο-μεσογειακό στα κατώτερα υψομετρικά επίπεδα, έως τον ορο-μεσογειακό στα μεγαλύτερα υψόμετρα και τις κορυφές των βουνών. Σε γενικές γραμμές, η περίπλοκη γεωλογική ιστορία, η διαμελισμένη τοπογραφία και το εύρος των επικρατουσών βιοκλιματικών συνθηκών αποτελούν τους κυριότερους

λόγους ερμηνείας της υψηλής χλωριδικής ποικιλότητας και του αυξημένου ενδημισμού.

Σύμφωνα με τους Strid & Tan (2017), και με βάση πρόχειρους υπολογισμούς («μεροληπτώντας» σχετικά με τις περιγραφές των Ορχεοειδών και εξαιρώντας ως “outlier” την μαζική περιγραφή νέων ειδών στο γένος Limonium από τους Erben & Brullo το 2016), στη διάρκεια των 15 Verbascum auriculatum πρώτων χρόνων του 21ου αιώνα, ο ρυθμός περιγραφής (υπολογίζοντας μονάχα τα «αμιγώς» ενδημικά, και όχι αυτά με ευρύτερη κατανομή ως αποτέλεσμα ανασκόπησης) νέων για την επιστήμη και την ελληνική χλωρίδα taxa, ανέρχεται σε περίπου 8,5 +/- 3 taxa/έτος, ένας ρυθμός που

θεωρείται υψηλός. Την περίοδο 2005-2016 περίπου 180 taxa στο επίπεδο του είδους και του υποείδους έχουν περιγραφτεί ως νέα για την επιστήμη και έχουν προστεθεί στην χλωρίδα της Ελλάδας (Strid & Tan 2017). 

Τα παραπάνω τεκμηριώνουν από τη μια τον δυναμικό χαρακτήρα της ελληνικής χλωρίδας και από την άλλη το γεγονός ότι η σύγχρονη βοτανική εξερεύνηση αποδίδει καρπούς.

Η χλωριδική ποικιλότητα της Ελλάδας: Οκτώβριος 2013 - Ιούνιος 2018

Το πρώτο χρονικό ορόσημο μετά το οποίο απαντήσαμε με σχετική πλέον ακρίβεια για τον αριθμό των φυτών που συνθέτουν τη χλωρίδα της Ελλάδας, συμπίπτει με την έκδοση του πρώτου ολοκληρωμένου και σχολιασμένου καταλόγου με τα Αγγειώδη φυτά της Ελλάδας το 2013 (Dimopoulos et al. 2013) και του συμπληρώματος της έκδοσης που έγινε το 2016 (Dimopoulos et al. 2016). Λαμβάνοντας υπόψη μας τα δεδομένα του 2013/2016 και τις επικαιροποιημένες και τεκμηριωμένες βιβλιογραφικά πληροφορίες μέχρι σήμερα (Ιούνιος 2018) προκύπτει ότι:

• η χλωρίδα της Ελλάδας αποτελείται σήμερα από 5837 είδη (5758 είδη το 2013) και 1985 υποείδη (1970 υποείδη το 2013) αγγειωδών φυτών, τα οποία αντιπροσωπεύουν 6705 taxa (6620 taxa το 2103) και ανήκουν σε 1078 γένη και 185 οικογένειες.

Έτος	Οικογένειες	Γένη	Είδη	Υποείδη	Taxa
2013	185	1073	5758	1970	6620
2018	185	1078	5837	1985	6705

• τα ενδημικά (endemics) και τα περιορισμένης εξάπλωσης (rangerestricted) φυτά της Ελλάδας περιλαμβάνουν αντίστοιχα 1491 και 2006 taxa (22,3% και 30% του συνολικού αριθμού των φυτικών taxa της Ελλάδας), που κατανέμονται σε 1103 ενδημικά και 1488 περιορισμένης εξάπλωσης είδη (18,9% και 25,5% του συνολικού αριθμού ελληνικών ειδών) και 456 ενδημικά και 623 περιορισμένης εξάπλωσης υποείδη (23,1% και 31,4% του συνόλου των ελληνικών υποειδών).

Έτος	Ενδημικά	Ενδημικά	Ενδημικά	Περιορισμένης εξάπλωσης	Περιορισμένης εξάπλωσης	Περιορισμένης εξάπλωσης
	Είδη	Υποείδη	Taxa	Είδη	Υποείδη	Taxa
2013	1274	450	1459	1703	611	1972
2018	1103	456	1491	1488	623	2006

Διαβάστε τη συνέχεια της έκθεσης και άλλες πληροφορίες στο Ενημερωτικό Δελτίο της Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας τ.4, Ιούλιος 2018 [ΕΔΩ]