Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος για τη χλωρίδα, τις ευωδιές και το ελληνικό τοπίο (1953)

[Κουτσουπιά στο Δαφνί]

Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος για τη χλωρίδα, τις ευωδιές και το ελληνικό τοπίο (1953)

«…. Να θυμηθώ την Ολλανδία. Βρισκόμουνα σε κείνο το βορινό παραμύθι, που είναι το Ντέλφτ, εποχή που η Ολλανδία ολάκερη γιόρταζε τη βδομάδα του λουλουδιού. Στην προκυμαία του μεγάλου καναλιού είχαν απλώσει χιλιάδες και χιλιάδες γλαδίολους, τα glaieuls, χιλιάδες γαρύφαλλα κι ο κόσμος στεκόταν υπομονετικά στην ουρά, για ν΄ αγοράσει….

Δεν είταν η εποχή της τουλίπας, είταν η εποχή του γλαδίολου. Οι σοβαροί Ολλανδοί, γυναίκες, άντρες, παιδιά αγόραζαν αγκαλιές αγκαλιές τα λουλούδια, να στολίσυν τα σπίτια τους. Πέρασα ανάμεσα σε εκείνη τη σύναξη. Ανάμεσ’ από τα φορτώματα τα λουλούδια. Χάρηκα τα πιο απίθανα χρώματα, κατορθωμένα με φιλοπονία και με σοφή επίνοια. Είδα τα γαρύφαλα ν’  αστράφτουν κάτασπρα, καταπόρφυρα. Μα ίσαμ΄ εκεί. Μόλις που ευώδιαζαν. Είταν πλασμένα μόνο για το μάτι. Είχαν μεγαλώσει σε μια γης λιπαρή, σε θερμοκήπια, σε χημικά εργαστήρια.

Και τότε συλλογίστηκα την Ελλάδα: το θυμάρι, το φλισκούνι, το δυόσμο, το καρυοφύλλι, την άγρια μέντα, το μελισσόχορτο. Συλλογίστηκα τα μυριστικά της πλαγιάς, της ακροποταμιάς και της χωριάτικης αυλής. Αυτά τα πράσινα φύλλα τα τιποτένια, τ’  ασήμαντα, τ’  αφρόντιστ’ από χέρι ανθρώπου που είναι μια ψυχή, είναι ποίημα το καθένα. Κ΄ είπα: μικρός τόπος και ταπεινός, μα πόση ευωδιά βρίσκεται χυμένη παντού!

Ύστερα πήγα στη Χάγη. Μια πολιτεία ανθοστολισμένη, τα σπίτια, τα καταστήματα, οι πλατείες, οι ακροκαναλιές, οι δρόμοι, τα πάντα. Και καμία ευωδιά… Ο κόσμος όλος ανθοφορούσε. Είταν μια χαρά του ματιού. Μα τίποτε περισσότερο.

Και πάλι θυμήθηκα τη δική μας χλωρίδα, την ταπεινή. Μας λείπουν τ’  απέραντα δάση τα πλουτοφόρα. Μ΄ απάνου στην ξέσαρκη πέτρα, όπου λιάζει τη ράχη της η χρυσοπράσινη σαύρα, ανάμεσα στις ραγισματιές, φυτρώνει το σκληρό θυμάρι. Ένας θάμνος γυμνός, με τόσο πράσινο μόνον, όσο αρκεί, για να τον προσγράψεις στο φυτικό κόσμο. Κι ωστόσο, κατεβαίνει ίσαμε τα μυστικότερα βάθη σου η ευωδιά του.

Πολλοί λαοί δεν ξέρουν άλλα από τα λουλούδια, που ευφραίνουν την όραση…. Λουλούδια χωρίς ψυχή. Το ελληνικό τοπίο είναι παρόμοιο με τα λουλούδια του, γεμάτο ψυχή….»

Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος, «Θέσεις και αντιθέσεις του Ελληνικού τοπίου», ομιλία στην Ελληνική Περιηγητική Λέσχη, 1953, στο θέατρο «Μουσούρη». Το κείμενο εδώ είναι με μονοτονικό σύστημα, η ορθογραφία όμως διατηρήθηκε με το αρχικό.
Για το συγγραφέα διαβάστε ΕΔΩ