Υπεύθυνη
κατανάλωση την εποχή της παγκοσμιοποίησης
Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2017 - ΚΠΕ Δραπετσώνας
Κριτική
αποτίμηση των εμπορικών συμφωνιών ΤTIP CETA TiSA
Του Κώστα Φωτεινάκη*
Α. ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ
ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (ΣΕΣ) – ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ
Α.1 - Παγκόσμιος
Οργανισμός Εμπορίου/ ΠΟΕ και Συμφωνίες
νέας γενιάς
«Ύστερα από τις αδιέξοδες πολυμερείς διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο
του ΠΟΕ σχετικά με το αναπτυξιακό πρόγραμμα της Ντόχα, η ΕΕ έπρεπε να βρει
εναλλακτικούς τρόπους για να διασφαλιστεί η καλύτερη πρόσβαση στις αγορές τρίτων
χωρών. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, εισάχθηκε μια νέα γενιά συνολικών ΣΕΣ
που υπερβαίνουν κατά πολύ τις
δασμολογικές ελαφρύνσεις και το εμπόριο προϊόντων. Η πρώτη ΣΕΣ
«νέας-γενιάς» συνάφθηκε με τη Νότια Κορέα και εφαρμόζεται προσωρινά, μετά την
επικύρωσή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από 1ης Ιουλίου 2011» [Ευρωπαϊκή Επιτροπή]
Α.2 - Γιατί η Ε.Ε.
διαπραγματεύεται εξ ονόματος των κρατών μελών:
«Το διεθνές εμπόριο αποτέλεσε έναν από τους πρώτους τομείς στους
οποίους τα κράτη μέλη συμφώνησαν να μοιραστούν την κυριαρχία τους. Ανέθεσαν, ως
εκ τούτου, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον χειρισμό των εμπορικών θεμάτων,
συμπεριλαμβανομένης της διαπραγμάτευσης διεθνών εμπορικών συμφωνιών εξ ονόματός
τους. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ, ενεργώντας ως ενιαία οντότητα, διαπραγματεύεται,
εξ ονόματος όλων των κρατών μελών της, τόσο διμερείς όσο και πολυμερείς
εμπορικές συμφωνίες.» [Ευρωπαϊκή Επιτροπή]
Α.3 - 47
εμπορικές συμφωνίες μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων κρατών (ή ενώσεων κρατών) έχουν
δρομολογηθεί τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότερο γνωστές είναι οι εμπορικές
συμφωνίες μεταξύ α) Ε.Ε. και Καναδά (CETA) β) Ε.Ε. και ΗΠΑ (TTIP).
Β. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ
Β.1 - Άρση
όλων των εθνικών εμποδίων που περιορίζουν ή μειώνουν την κερδοφορία όλων των
επιχειρήσεων και ιδιαίτερα των πολυεθνικών, όπως π.χ. Μέτρα Προστασίας Προϊόντων
Ονομασίας Προέλευσης/ΠΟΠ, Απαγόρευση ή περιορισμοί παραγωγής και εμπορίας
τροφίμων με Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (μεταλλαγμένα) – εισαγωγή
βοοειδών με ορμόνες και κοτόπουλων συντηρημένων με χλώριο, Περιβαλλοντική
προστασία, Εργασιακά δικαιώματα, Εθνική Νομοθεσία.
Β.2 - Δημιουργία Επενδυτικών Δικαστηρίων για
την «Επίλυση Διαφορών μεταξύ Επενδυτών και κράτους» (ISDS) Investor State Dispute Settlemen | Investment Court System (ICS)
Β.3 - Υπονόμευση της «Αρχής της Προφύλαξης»/ Precautionary Principle που ισχύει στην Ε.Ε. και καθιέρωση της
«Αρχής της Απόδειξης της Βλαπτικότητας» που ισχύει στις ΗΠΑ αλλά και στον
Καναδά με ηπιότερη μορφή.
Β.4 – Εν
κρυπτώ συνομιλίες μεταξύ των μερών χωρίς δυνατότητες ενημέρωσης (υπό προϋποθέσεις πρόσβαση μετά από
διαμαρτυρίες και για ορισμένα μόνο θέματα)
Γ. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ
ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ (ΣΕΣ) – ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΝΕΑ ΓΕΝΙΑΣ TTIP – CETA
Γ.1 – Η Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP)
| Transatlantic Trade & Investment
Partnership, μεταξύ Ε.Ε.
και ΗΠΑ έχει χαρακτηριστεί ως «Χάρτα
απορρύθμισης, επίθεση στην εργασία, κατάλυση της δημοκρατίας». Δημόσια δήλωση
του πρόεδρου Ομπάμα για την έναρξη των συζητήσεων 11 Φεβρουαρίου 2013. Οι
συζητήσεις για την TTIP είχαν παγώσει μετά την εκλογή του νέου
προέδρου Τραμπ ωστόσο έχει αναπτυχθεί εκ νέου μια κινητικότητα. «H πρόταση επανέναρξης των διαπραγματεύσεων
έγινε διά στόματος του υπουργού Εμπορίου των ΗΠΑ Γουίλμπουρ Ρος, ο οποίος σε
δηλώσεις του διαβεβαίωσε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι θετικός σε ένα τέτοιο
ενδεχόμενο.» (Ιούνιος 2017).
Γ.2. «Oλοκληρωμένη Oικονομική και Eμπορική Συμφωνία» (CETA)| Comprehensive
Economic & Trade Agreement, μεταξύ Ε.Ε.- Καναδά. Οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο του
2014 και η «Προσωρινή
της εφαρμογή» τέθηκε σε ισχύ από 21 Σεπτεμβρίου 2017. Είχε προηγηθεί η
ψήφισή της στο Ευρωκοινοβούλιο 15 Φεβρουαρίου 2017 (πώς ψήφισαν οι
Ευρωβουλευτές στη συνέχεια).
Για την οριστική εφαρμογή της, μετά από διεκδίκηση του
Πανευρωπαϊκού κινήματος, που αξιοποίησε το άρθρο 4 της συνθήκης της Λισαβόνας,
χαρακτηρίστηκε μικτής αρμοδιότητας και των 28 Εθνικών κοινοβουλίων των χωρών
μελών της ΕΕ και απαιτείται η έγκρισή της από τα κράτη μέλη. Έως σήμερα μόνο
επτά Εθνικά κοινοβούλια έχουν εγκρίνει την CETA: Εσθονίας, Λετονίας,
Κροατίας, Τσεχίας, Δανίας, Μάλτας, Ισπανίας.
Ένα Εθνικό Κοινοβούλιο να καταψηφίσει τη CETA αρκεί να
δημιουργήσει θέμα για τη μη εφαρμογή της.
Σύμφωνα με την εμπειρία που έχουμε ελάχιστοι στην Ελλάδα
έχουν μελετήσει σε βάθος και λεπτομερώς τις 1.598
σελίδες και αξιολογήσει τις επιπτώσεις της «Oλοκληρωμένης Oικονομικής
και Eμπορικής Συμφωνίας» (CETA). Ωστόσο υπάρχουν
ορισμένα βασικά συμπεράσματα για τις επιπτώσεις γενικότερα στη δημοκρατία, την
οικονομία και την κοινωνία που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν ακόμα και από τους
υποστηρικτές της συμφωνίας. Παρουσιάζω ορισμένες επιπτώσεις της CETA:
1. Προστατεύει μόνο 143 Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης/ ΠΟΠ – Προϊόντα Γεωγραφικής
Ένδειξης/ ΠΓΕ από τα 3.400 ΠΟΠ/ΠΓΕ
που έχει συνολικά κατοχυρωμένα η Ε.Ε.
2. Από τα 101 ΠΟΠ/ΠΓΕ της χώρας μας προστατεύονται μόνο τα 16,
3. Δεν κατοχυρώνει το σημαντικότερο ΠΟΠ προϊόν της χώρας μας την Φέτα, ενώ παράλληλα δίνει το
δικαίωμα στους Καναδούς παραγωγούς να παράγουν και εξάγουν «Feta made in
Canada» από αγελαδινό γάλα και μεταλλαγμένες ζωοτροφές,
4.
Θα μειώσει τον έλεγχο των
φυτοφαρμάκων που εισάγονται στην ΕΕ, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Κέντρου για το
Διεθνές Περιβαλλοντικό Δίκαιο (CIEL).
5.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Καναδάς
ολοκλήρωσαν μια συζήτηση που κράτησε 21 χρόνια σχετικά με το βοδινό κρέας, το οποίο
προέρχεται από ζώα, τα οποία έχουν διατραφεί με ορμόνες (ορμονούχο βοδινό
κρέας) μετά και την ευρύτερη συμφωνία που έκαναν. Η συζήτηση, που κατάληξε στη
συμφωνία και είχε ξεκινήσει το 1996, διευκολύνθηκε από τη φιλελευθεροποίηση του
εμπορίου με τη CETA, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 21 Σεπτεμβρίου 2017. [5.10.2017]
6.
Σύμφωνα
με έρευνα της «Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για τη Δημόσια Υγεία
/ European Public Health Alliance» με
τίτλο «Οι
ανεπιθύμητες παρενέργειες της CETA στην υγεία | The Unhealthy side effects
of CETA» «η CETA είναι μια κακή συμφωνία για τη δημόσια υγεία,
διότι ανοίγει την πόρτα για τις επιχειρήσεις να αμφισβητούν τη νομοθεσία για τη
δημόσια υγεία, περιορίζει τις πολιτικές επιλογές για τις υπηρεσίες κοινής
ωφελείας (κοινωνική, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, νερό), προωθεί τον
καπνό, το οινόπνευμα και τα ανθυγιεινά τρόφιμα. (Σεπτέμβριος 2017)
7. Επιπρόσθετα η εφαρμογή της CETA θα δώσει μια ακόμα δυνατότητα στον Καναδά
και στην Eldorado Gold να εκβιάζουν και να επιβάλλουν τους όρους τους,
περιφρονώντας τις κοινωνικές αντιδράσεις και τους περιβαλλοντικούς νόμους της
χώρας μας, για τη συνέχιση των εργασιών εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές –
Χαλκιδικής.
Δ.
ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ
Στην Ευρώπη και στην Ελλάδα έχουν εκδηλωθεί αντιστάσεις,
διαμαρτυρίες αλλά και έχουν υποβληθεί προτάσεις για την αντιμετώπιση των
αρνητικών επιπτώσεων των συμφωνιών νέας γενιάς.
Ωστόσο οι αντιστάσεις είναι χαμηλότερου επιπέδου
σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος. Παρ’ όλα αυτά έχουν γίνει ορισμένες
βελτιώσεις (π.χ. η ψήφιση από τα Εθνικά Κοινοβούλια, η μη εφαρμογή του ISDS
στην προσωρινή εφαρμογή της CETA) που δεν ανατρέπουν τη
βασική φιλοσοφία και στόχο των επιχειρήσεων που είναι η άρση της προστασίας
περιβαλλοντικών κ.ά. νόμων και την επέκταση της κυριαρχίας τους στην αγορά
χωρίς φραγμούς.
Στην Ελλάδα έχει δημιουργηθεί από το 2014 η
Πρωτοβουλία STOP TTIP CETA TiSA στην οποία συμμετέχουν – υποστηρίζουν 50
φορείς και στη Λάρισα αντίστοιχο δίκτυο 23 φορέων στο οποίο συμμετέχουν ο
Δήμος, κτηνοτρόφοι και παραγωγοί φέτας κ.λπ.
Διατηρούμε επαφές με το Ευρωπαϊκό
Κίνημα και έχουμε συμφωνήσει σε ένα Ευρωπαϊκό Υπόμνημα με τίτλο «H ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ Ε.Ε ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΔΗΜΟΚΡΑΤΙΣTΕΙ
- 9 βήματα για τη διασφάλιση της δημοκρατικής διαδικασίας στην Ευρωπαϊκή
Ένωση». Το ΥΠΟΜΝΗΜΑ
έχει υπογραφεί μέχρι σήμερα στη χώρα μας από 31 φορείς.
Η Πρωτοβουλία STOP TTIP CETA TiSA Ελλάδας έχει προσθέσει στον
τίτλο της «Για μια αλληλέγγυα και
δημοκρατική Ευρώπη σε έναν κόσμο δίκαιου εμπορίου» γιατί εκτιμά ότι θα πρέπει
να αναπτυχθεί ένα κίνημα που από το STOP θα περάσει στο επόμενο
βήμα, να υποβάλλει προτάσεις και να συντονίσει τις δράσεις του με συγγενείς
δυνάμεις στην Ευρώπη και στον κόσμο.
ΣΤ. ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ
ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ
Το Ελληνικό Δίκτυο ΦτΦ θεωρεί ότι η κυριαρχία των πολυεθνικών σε
βάρος του περιβάλλοντος, της ασφάλειας τροφίμων, της υγείας, της κοινωνικής
προστασίας και των δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ανεξαρτησίας θα ενταθεί
ακόμα περισσότερο. Για το λόγο αυτό παρακολουθεί,
συμμετέχει, συνδιαμορφώνει
θέσεις, πραγματοποιεί έρευνες – με τα λίγα οικονομικά μέσα που διαθέτει
- για να ενημερώσει την κοινωνία.
Το 2016 εκδώσαμε τέσσερα ενημερωτικά φυλλάδια για τις συμφωνίες
και έχουμε δημοσιεύσει τη μοναδική μελέτη στη χώρα μας με θέμα «ΤΤΙP – οι συνέπειες στην οικονομία, τη δημοκρατία, την κοινωνία».
Μεταξύ των δράσεων που κάνουμε σε αυτό τον τομέα είναι η συμμετοχή
μας στο Διεθνές Κίνημα – Δίκτυο οργανώσεων - που έχει τον τίτλο «Our World Is Not For Sale». Το κίνημα αυτό έχει υποβάλει προτάσεις και έχει κάνει
αυστηρή κριτική για τη θεματολογία και τη δρομολόγηση του Παγκόσμιου Οργανισμού
Εμπορίου στην επόμενη σύνοδο, το Δεκέμβριο του 2017 στο Μπουένος Άιρες, για το
ηλεκτρονικό εμπόριο και τη φοροδιαφυγή – φοροαποφυγή.
Η προσωρινή εφαρμογή της Ολοκληρωμένης Οικονομικής και Εμπορικής Συμφωνίας
μεταξύ Ε.Ε.-Καναδά, με το ακρωνύμιο CETA, ψηφίστηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, από
το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 15 Φεβρουαρίου 2017. Ωστόσο μια ισχυρή μειοψηφία
Ευρωβουλευτών ψήφισε κατά της Συμφωνίας. Παρά την ψήφισή της, ο μακροχρόνιος
αγώνας εκατομμυρίων ανθρώπων βοήθησε, ώστε να τεθεί εκτός προσωρινής εφαρμογής,
ένα επικίνδυνο κομμάτι της συμφωνίας που είναι η επίλυση διαφορών μεταξύ
επενδυτών και κράτους το λεγόμενο ICS.
Ψήφισαν
695 Ευρωβουλευτές: ΥΠΕΡ 408 - ΚΑΤΑ 254 - ΑΠΟΧΕΣ 33.
ΥΠΕΡ της CETA ψήφισαν Έλληνες ευρωβουλευτές :
ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ:
Μαρία Σπυράκη, Μανώλης Κεφαλογιάννης, Ελίζα Βόζενμπεργκ, Γιώργος Κύρτσος,
Θοδωρής Ζαγοράκης.
ΠΟΤΑΜΙ: Γεώργιος
Γραμματικάκης, Μιλτιάδης Κύρκος
ΠΑΣΟΚ: Εύα Καϊλή -
ΑΠΟΧΗ ο Νίκος Ανδρουλάκης.
ΚΑΤΑ της CETA ψήφισαν Έλληνες ευρωβουλευτές :
ΣΥΡΙΖΑ: Δημήτρης
Παπαδημούλης, Κωνσταντίνα Κούνεβα, Στέλιος Κούλογλου [o Κωνσταντίνος Χρυσόγονος
ήταν απών. Με έγγραφη επιστολή του δήλωσε ότι θα καταψήφιζε τη CETA αν ήταν
παρών]
ΛΑΪΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:
Νίκος Χουντής
ΚΚΕ: Κωνσταντίνος
Παπαδάκης, Σωτήρης Ζαριανόπουλος,
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ: Σοφία
Σακοράφα και Νότης Μαριάς
ΧΑ.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ -2: Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ
ΒΟΥΛΗ
Ο
πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής έχει συστήσει «Ειδική Επιτροπή της
Βουλής των Ελλήνων για το περιεχόμενο και τις διαδικασίες σύναψης των
διατλαντικών εμπορικών συμφωνιών». Η Επιτροπή έχει συνεδριάσει πέντε φορές
το 2016 αλλά δεν έχει εκδώσει κανένα αποτέλεσμα (στο διάστημα Αύγουστος –
Οκτώβριος 2016).
Η
Πρωτοβουλία STOP TTIP CETA TiSA Ελλάδας έχει
υποβάλει τρία
αιτήματα για να συνεδριάσει η Ειδική Επιτροπή, η τρίτη
φορά 15 Σεπτεμβρίου 2017. Ίσως
η τρίτη επιστολή (αίτημα) να έπαιξε ρόλο επισπεύδοντα, γιατί σήμερα
ενημερωθήκαμε – προσκληθήκαμε – για την 6η συνεδρίαση της Ειδικής
Επιτροπής που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
-3: ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
50
Δήμοι και Περιφέρειες έχουν πάρει αποφάσεις και έχουν κηρύξει τις περιοχές
τους Ελεύθερες TTIP CETA
Ζώνες.
*Κώστας Φωτεινάκης
Πρόεδρος
του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece
Μέλος
του Συντονιστικού «STOP TTIP CETA TiSA Ελλάδας – Για μια αλληλέγγυα και δημοκρατική
Ευρώπη σε έναν κόσμο δίκαιου εμπορίου»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου