Κώστας Φωτεινακης: 5 Ιουνίου Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή | COP21 - Ενέργεια - ΔΕΗ και κινήματα πολιτών

5 Ιουνίου Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή

«Αν η αλλαγή του κλίματος είναι παγκόσμιο πρόβλημα, οι λύσεις είναι τοπικού χαρακτήρα»

του Κώστα Φωτεινάκη

Την φετινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, οι ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece, την αφιερώνουν σχεδόν αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή και στην 21^η Διάσκεψη του ΟΗΕ (COP21 Paris 2015) που θα πραγματοποιηθεί στο Παρίσι, 30 Νοεμβρίου με 12 Δεκεμβρίου 2015.

[ thegurdian: The year 2014 was Earth’s warmest in 134 years of records, according to an analysis of surface temperature measurements by Nasa scientists. In a separate, independent analysis, scientists at the National Oceanic and Atmospheric Administration also found 2014 to be the warmest on record. Photograph: GISS/NASA]

Το 2014 ήταν το  θερμότερο έτος «στη σύγχρονη ιστορία του πλανήτη, τουλάχιστον από το 1880, σύμφωνα με την NASA και την Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA).» Εάν η κατάσταση αυτή δεν ανατραπεί, οι επιπτώσεις στη φύση και στην κοινωνία θα είναι δραματικές.

Σύμφωνα με τους «Ερευνητές του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας στη Λιλ της Γαλλίας, πολλά είδη ψαριών που ζουν σε ψυχρά ύδατα ενδεχομένως θα εξαφανιστούν ή θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν προς του Πόλους. Αντίστοιχα, θαλάσσια είδη που ευδοκιμούν σε θερμότερα νερά θα μετακινηθούν σε περιοχές που σήμερα καλύπτονται από ψυχρά ύδατα.»

Η κλιματική αλλαγή τροφοδοτεί δασικές διαταραχές, δείχνει μελέτη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Δασών. «Μακρόβια οικοσυστήματα, όπως τα δάση είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις συγκριτικά ραγδαίες αλλαγές του κλιματικού συστήματος. Μια νέα διεθνής μελέτη δείχνει ότι η βλάβη από τον άνεμο, τα σκαθάρια του κορμού των δέντρων, και τις πυρκαγιές έχει αυξηθεί δραματικά στα δάση της Ευρώπης τα τελευταία χρόνια.» [4/8/2014].

Οι επιπτώσεις στην κοινωνία από την κλιματική αλλαγή θα είναι παρόμοιες. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν αντίστοιχα να μεταναστεύσουν αν δεν παρθούν μέτρα για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Όσον αφορά τις συνέπειες για τον τουρισμό στη χώρα μας, είναι αποκαλυπτική η έκδοση της Τράπεζας της Ελλάδος με θέμα «Ελληνικός τουρισμός και κλιματική αλλαγή: πολιτικές προσαρμογής και νέα στρατηγική ανάπτυξης» [6/11/2014]

Είναι προφανές ότι χρειαζόμαστε μια παγκόσμια και  δίκαιη συμφωνία για το κλίμα τώρα. Οι παγκόσμιες Σύνοδοι του ΟΗΕ για το κλίμα, που ακολούθησαν την «ελπιδοφόρα» Κοπεγχάγη (COP15/2009), ελάχιστα προσέφεραν μιας και οι συμμετέχοντες, ανέβαλαν τις δεσμευτικές αποφάσεις για την COP21 η οποία ως γνωστό θα αντικαταστήσει το Πρωτόκολλο του Κιότο (1997). Υπενθυμίζουμε ότι πολλές  οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αποφάσισαν να αποσυρθούν από την 19^η Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα, που έγινε στη Βαρσοβία χαρακτηρίζοντάς την ως «Βρώμικη»

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε τη «Μεγάλη αντίδραση που προκάλεσε η παρουσίαση από τον κ.Μπαρόζο/ Barroso της "Λευκής Βίβλου" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορά την ενεργειακή και την κλιματική πολιτική της Ε.Ε. μέχρι το 2030. Μία σειρά οργανώσεις, αντέδρασαν την ίδια στιγμή με την παρουσίαση  της Λευκής Βίβλου όπως οι ΜΚΟ:CAN Europe, WWF, Oxfam, Friends of the Earth Europe, Greenpeace, APRODEV, Carbon Market Watch,EEB, HEAL and Women in Europe for a Common Future staged a cry for HELP, NFI. Όλες οι ανακοινώσεις των Διεθνών Περιβαλλοντικών Οργανώσεων συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση α) εγκαταλείπει το στόχο της προστασίας του κλίματος β) υποκύπτει στα συμφέροντα των μεγάλων κρατών για την εξερεύνηση και εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αέριου από σχιστόλιθο.» [Ιανουάριος 2014]

Σε αυτή την νέα «ελπιδοφόρα» ευκαιρία το Δεκέμβριο του 2015 στο Παρίσι, δεν μπορούν να έχουν θέση «οι λομπίστες» των μεγάλων ρυπαντών, όπως π.χ. η Shell και η Chevron. Υποστηρίζουμε την εκστρατεία «Ban big polluters from this year's climate talks in Paris!". Όσον αφορά τη χώρα μας είναι λυπηρό το γεγονός ότι η Ελλάδα εκπροσωπείται από τη ΔΕΗ και τα ΕΛΠΕ, δηλαδή από παραγωγούς ρύπων, στις συζητήσεις «Διαδικασίες της Σεβίλλης» για την επικαιροποίηση της Κοινοτικής Οδηγίας που αφορά τους βιομηχανικούς ρύπους για το διάστημα 2020 – 2029. Όπως υπογραμμίσαμε στο ΥΠΟΜΝΗΜΑ που στείλαμε στο ΥΠΑΠΕΝ «Διαφωνούμε να εκπροσωπούν τη χώρα στελέχη των μεγάλων ρυπαντών της ΔΕΗ και των ΕΛΠΕ, όπως ισχύει μέχρι σήμερα. Προτείνουμε να εκπροσωπείται η Ελλάδα από Πολιτικά πρόσωπα και τεχνοκράτες που έχουν κοινή αντίληψη για το θέμα της μείωσης των ρύπων.» [17/3/2015].

 «Αν η αλλαγή του κλίματος είναι παγκόσμιο πρόβλημα, οι λύσεις είναι τοπικού χαρακτήρα»

H βασική θέση των ΦτΦ/NFGR είναι ότι "Αν η αλλαγή του κλίματος είναι παγκόσμιο πρόβλημα, οι λύσεις είναι τοπικού χαρακτήρα", δηλαδή ότι χρειάζονται να προγραμματιστούν και να ληφθούν μέτρα αντιμετώπισης σε Ευρωπαϊκό, Εθνικό, Περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Μέτρα όχι επικοινωνιακού χαρακτήρα, όπως το Σύμφωνο των Δημάρχων, η πρόσφατη Συνάντηση στο Παρίσι των Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών και των Μεγάλων Πόλεων για την Κλιματική Αλλαγή (25 και 26 Μαρτίου), ημερίδες υπουργείων και οργανισμών, χωρίς δεσμεύσεις, παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

Η Ελλάδα πρέπει να απεξαρτηθεί με προγραμματισμό από τα ορυκτά καύσιμα, να αποσύρει το παράλογο και αντιοικολογικό αίτημα για την "Ένταξη της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα 3 που κατασκευάστηκε το 1960/5 στο καθεστώς των μονάδων του άρθρου 33 της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ που θα παρατείνουν τη λειτουργία τους μέχρι το 2030. Σημειωτέον ότι η Πτολεμαΐδα 3 θα έπρεπε να αποσυρθεί το 2016".

Επαναλαμβάνουμε ορισμένες από τις "Θέσεις των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ για την Ενέργεια με αναφορά στην κοινωνία και τη φύση", 21 Οκτωβρίου 2013:

1.    Διεκδικούμε προοδευτική και με σχέδιο απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα – άρα όχι σε νέα εργοστάσια λιγνίτη της ΔΕΗ. Συμφωνούμε με τις επιταγές της διακυβερνητικής επιτροπής του ΟΗΕ για την παραγωγή ενέργειας χωρίς άνθρακα το 2050. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στις ΑΠΕ, θα πρέπει α) να έχει εξοικονομηθεί ενέργεια και να έχουν εξασφαλιστεί εναλλακτικοί ενεργειακοί πόροι από ΑΠΕ β) να υπάρξει σχεδιασμός αντιμετώπισης της ανεργίας και άλλων κοινωνικών προβλημάτων, που ενδεχομένως προκύψουν, στις περιοχές Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Φλώρινα, Μεγαλόπολη, με τον περιορισμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη. [θέση α/α 12]

2.    Υιοθετούμε γενικά την πρόταση των Naturefriends International για το «Σταμάτημα όλων των επενδύσεων και χρηματοδοτήσεων στην παραγωγή ορυκτών καυσίμων, όπως και στην ανέγερση εργοστασίων παραγωγής ενέργειας από κάρβουνο, λιγνίτη ή λιθάνθρακα...» (NFI, Χάρτα για το κλίμα, 2008). [θέση α/α 13]

Από τις ανωτέρω διαχρονικές θέσεις προκύπτει και η διαφωνία μας για την κατασκευή του νέου εργοστασίου παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη "Πτολεμαΐδα 5" που προωθεί η παρούσα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ.

Το «Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ» καλεί τα κινήματα και τους ενεργούς πολίτες, να συμμετέχουν καθοριστικά σε όλες τις συνόδους, «αντισυνόδους» και στην προετοιμασία τους, να πιέσουν τις κυβερνήσεις, τα κόμματα και τα επιχειρηματικά λόμπυ να δεσμευτούν και να πάρουν μέτρα για την προστασία του πλανήτη.

Το σημαντικό ζητούμενο είναι επιτέλους να γίνει κατορθωτή η σύνταξη και αποδοχή, στη συνδιάσκεψη του Παρισιού, COP21, το Δεκέμβριο του 2015, μιας νέας παγκόσμιας συμφωνίας για την μείωση των αέριων ρύπων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Μιας δίκαιης συμφωνίας, νομικά δεσμευτικής, φιλόδοξης και ικανής να συμπεριλάβει όλα τα κράτη και όλους τους μεγάλους ρυπαντές της ατμόσφαιρας, προωθώντας την κλιματική δικαιοσύνη. Η συνολική, συντονισμένη δράση των κινημάτων και των ενεργών πολιτών, στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, μπορεί να επιβάλλει λύσεις.

Κώστας Φωτεινάκης

Πρόεδρος των ΦΙΛΩΝ της ΦΥΣΗΣ/Naturefriends Greece