[Οι ΦτΦ παρακολουθούν τις εξελίξεις και παρεμβαίνουν για θέματα που αφορούν όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και τις συνθήκες εργασίας, κατοικίας, εκπαίδευσης κ.λπ. Για τη λειτουργία και τα προβλήματα των ΕΛΠΕ (Ασπροπύργου και Ελευσίνας) έχουμε πάρει θέσεις και έχουμε προβάλλει με ανακοινώσεις, αρθρογραφία, αναρτήσεις κ.λπ. [ΕΔΩ]. Σήμερα, ένα χρόνο μετά το τραγικό δυστύχημα, αντί ανακοίνωσης των ΦτΦ, αναρτούμε/ αναδημοσιεύουμε το άρθρο του δημοσιογράφου Τάσου Σαραντή, που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών.]
του Τάσου Σαραντή στην ΕΦΣΥΝ [ΕΔΩ]
Την Κυριακή 8 Μαΐου συμπληρώθηκε ένας χρόνος από το τραγικό δυστύχημα που συνέβη στις εγκαταστάσεις των ΕΛ.ΠΕ. στον Ασπρόπυργο, από το οποίο έχασαν τη ζωή τους 4 εργαζόμενοι, ενώ ακόμη δύο τραυματίστηκαν.
Έναν χρόνο μετά, πέπλο σιωπής έχει καλύψει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες προκλήθηκε η έκρηξη που σκότωσε τους 4 εργαζομένους και τα αίτια που την προκάλεσαν στα «Ελληνικά Πετρέλαια», μια εταιρεία στην οποία το 42% κατέχει ο όμιλος Λάτση.
Η ανακριτική διαδικασία από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθήνας εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη, δίχως -μέχρι σήμερα- να επιρρίπτονται ευθύνες και χωρίς να έχουν απαγγελθεί κατηγορίες προς ουδεμία κατεύθυνση.
Κι αυτό συμβαίνει ενώ το σχετικό πόρισμα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) έχει ολοκληρωθεί και ενώ το πόρισμα του Πυροσβεστικού Σώματος, αν και είχε ολοκληρωθεί, έχει επιστραφεί τρεις φορές στην υπηρεσία, προκειμένου να ληφθούν συμπληρωματικές καταθέσεις.
«Παιχνίδι της μοίρας»
Το μόνο πόρισμα που έχει δημοσιοποιηθεί και έχει αποκαλυφθεί από την «Εφ.Συν.» (βλ. «Φταίνε και πάλι οι άνθρωποι...», 24/5/2015) είναι αυτό που συντάχθηκε από την ίδια την εταιρεία και όπου τα αίτια του δυστυχήματος αποδίδονται σε ανθρώπινο λάθος.
Υπό αυτά τα δεδομένα, η τραγωδία στα ΕΛ.ΠΕ. Ασπροπύργου κινδυνεύει να σκεπαστεί από τη λήθη και τα αίτια που την προκάλεσαν ενδέχεται τελικά να αποδοθούν σε ένα κακό παιχνίδι της μοίρας.
Ωστόσο, τα μελανά σημεία και τα ερωτήματα που προκύπτουν για τις συνθήκες που προκάλεσαν το δυστύχημα το πρωί της 8ης Μαΐου, όταν η διαρροή εγκλωβισμένου καυσίμου 30 κυβικών μέτρων από σωλήνα της Μονάδας Αναμόρφωσης Νάφθας (U 3300) έγινε αιτία να προκληθεί πυρκαγιά με τεράστια φλόγα και έκρηξη, εξακολουθούν να χρήζουν διερεύνησης και απαντήσεων:
⒈ Καθυστέρηση των εργασιών συντήρησης
Το δυστύχημα συνέβη κατά τη διάρκεια προγραμματισμένων εργασιών συντήρησης στο διυλιστήριο και ενώ είχε προηγηθεί το προαπαιτούμενο shutdown (παύση λειτουργίας των μονάδων).
Παρ’ όλο που τέτοιες συντηρήσεις πρέπει να γίνονται στα διυλιστήρια κάθε 4 χρόνια, η προγραμματισμένη συντήρηση στο διυλιστήριο των ΕΛ.ΠΕ. Ασπροπύργου αναβαλλόταν συνεχώς επί σχεδόν δύο ολόκληρα χρόνια, με την προηγούμενη να έχει γίνει το 2009 και ενώ θα έπρεπε να είχε επαναληφθεί το 2013. Και παρ’ όλο που η εταιρεία είχε ανακοινώσει μέσω εκπροσώπου της ότι οι εργασίες συντήρησης είχαν προγραμματιστεί αρχικά κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου του 2014, τελικά ξεκίνησαν στις 20 Απριλίου του 2015.
⒉ Χρονική συμπίεση των εργασιών συντήρησης
Το δυστύχημα συνέβη 18 μέρες αφότου είχαν κλείσει οι μονάδες και είχαν ξεκινήσει οι προγραμματισμένες εργασίες συντήρησης στο διυλιστήριο, ενώ απέμεναν 8 μέρες πριν ολοκληρωθούν, ώστε η βιομηχανική εγκατάσταση να επανεκκινήσει τη λειτουργία της στις 15 Μαΐου.
Αν και ο χρόνος που διαρκεί μια τέτοια συντήρηση μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και τους δύο μήνες, ανάλογα με την παλαιότητα των εγκαταστάσεων και το shutdown του 2009 στα ΕΛ.ΠΕ. Ασπροπύργου είχε διαρκέσει 42 μέρες, στη συγκεκριμένη φάση η διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ. είχε προγραμματίσει την ολοκλήρωσή του αρχικά μέσα σε λιγότερο από 35 ημέρες και στη συνέχεια μέσα σε μόλις 25 ημέρες.
Σύμφωνα με καταγγελίες των εργαζομένων, η εταιρεία επεδίωκε να ολοκληρώσει το συντομότερο δυνατό τις εργασίες συντήρησης στο διυλιστήριο, επειδή εκείνη την περίοδο τα περιθώρια διύλισης (margins, ήτοι η διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς του αργού και της τιμής πώλησης των προϊόντων, δηλαδή τα μεικτά κέρδη) ήταν πολύ υψηλά και η παύση της λειτουργίας του διυλιστηρίου, έστω και μία μέρα παραπάνω, θα σήμαινε μεγάλες οικονομικές απώλειες για τα ΕΛ.ΠΕ.
Οι εργαζόμενοι έχουν ακόμη καταγγείλει ότι, όταν «πιάνονται» τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί για τη διάρκεια ενός shutdown, κάποια υψηλόβαθμα διευθυντικά στελέχη της εταιρείας και εργολάβοι των συνεργείων που πραγματοποιούν εργασίες στο διυλιστήριο λαμβάνουν υψηλά bonus, παράγοντας που συντέλεσε στην επίσπευση των εργασιών με εντολές εκ των άνω.
⒊ Εντατικοποίηση της εργασίας
Προκειμένου να ολοκληρωθούν το δυνατό συντομότερο οι εργασίες συντήρησης τα συνεργεία που τις πραγματοποιούσαν υποχρεώθηκαν να δουλεύουν 12, 14 έως και 16 ώρες την ημέρα, ενώ οι αδήλωτες υπερωρίες φαίνεται ότι αποτελούσαν καθεστώς.
Ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατούσε ήταν τα αποτελέσματα του επιτόπιου έλεγχου που διενήργησε το αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων Ανω Λιοσίων, μετά το πολλαπλό ατύχημα.
Οπως προέκυψε από τον έλεγχο, οι 3 από τους 4 μόνιμους στα ΕΛ.ΠΕ. εργαζομένους που ενεπλάκησαν στο εργατικό δυστύχημα στο διυλιστήριο Ασπροπύργου, απασχολούνταν εκτός του νομίμου δηλωθέντος ωραρίου τους.
Υπενθυμίζεται ότι από τους 4 εργαζομένους που τελικά υπέκυψαν στα τραύματά τους, εξαιτίας των εκτεταμένων εγκαυμάτων που υπέστησαν, οι 3 ήταν μόνιμοι και ο 1 εργολαβικός.
Συνεπώς, κάποιοι από τους νεκρούς εργάζονταν κάτω από εξαντλητικές συνθήκες που παραβίαζαν τη νομοθεσία.
Παρανομίες είχε επιβεβαιώσει στην «Εφ.Συν.» (15/6/2015) και ο Απόστολος Καψάλης, ειδικός γραμματέας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) κατά την περίοδο του δυστυχήματος, ο οποίος είχε αναφέρει ότι «μετά το ατύχημα και τη συστηματική παρουσία κλιμακίων του ΣΕΠΕ στα ΕΛ.ΠΕ. Ασπροπύργου έχουν επιβληθεί πρόστιμα για παραβάσεις που αφορούν θέματα υγιεινής και ασφάλειας όσο και για παραβιάσεις του ωραρίου εργασίας, τόσο στα ΕΛ.ΠΕ. (πρόστιμο 22.500 ευρώ) όσο και στις εργολαβικές εταιρείες που εργάζονται εκεί».
⒋ Εργολαβικά συνεργεία
Η απόφαση της διοίκησης της εταιρείας για επίσπευση της χρονικής διάρκειας των εργασιών συντήρησης, η πραγματοποίησή της με το φτηνότερο δυνατό κόστος και η δραματική μείωση του προσωπικού που είχε προηγηθεί την τριετία πριν από το δυστύχημα συνέβαλαν στην απόφαση για την πρόσληψη και είσοδο στο διυλιστήριο εργολαβικών συνεργείων.
Παρ’ όλο που σε ένα επικίνδυνο και πολυσύνθετο τεχνολογικά περιβάλλον απαιτείται έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό, για τις εργασίες στον Ασπρόπυργο συνέβαλλαν περισσότερα από 30 συνεργεία εργολάβων με εκατοντάδες ανειδίκευτους εργάτες, πολύ κατώτερης των περιστάσεων ειδίκευσης και εμπειρίας και με πολύ χαμηλότερα μεροκάματα, καθώς αμείβονταν ακόμα και με 3,8 ευρώ την ώρα.
Είχε προηγηθεί η μείωση του αριθμού των εργαζομένων στις 3 βιομηχανικές μονάδες των ΕΛ.ΠΕ. από 2.700 σε μόλις 1.600 μέσα σε μια τριετία, ενώ στο τεχνικό προσωπικό είχαν απομείνει μόλις 100 εργαζόμενοι, από 250 το 2007. Επιπλέον, το 2014 υπήρξε μείωση κατά 20% του εργατικού κόστους.
Και παρ’ όλο που η εταιρεία εμφάνιζε κερδοφορία με «ισχυρές επιδόσεις», η διοίκηση επέλεξε να προχωρήσει στις εργασίες συντήρησης με το μικρότερο δυνατό κόστος.
«Το κόστος των μέτρων προστασίας είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος που μπορεί να έχει ο εργοδότης, αν δεν πάρει τα απαραίτητα μέτρα», είχαν δηλώσει εργαζόμενοι της εταιρείας στην «Εφ.Συν.» (15/6/2015).
⒌ Το πόρισμα της εταιρείας
Σε ανθρώπινο σφάλμα και στην ύπαρξη καυσίμου μέσα στον αγωγό της δεξαμενής, όπου γίνονταν εργασίες συντήρησης το πρωινό της 8ης Μαΐου, απέδωσε τα αίτια της έκρηξης το πρώτο πόρισμα που εκδόθηκε για το δυστύχημα από την ίδια την εταιρεία σε χρόνο-εξπρές και το αποκάλυψε η «Εφ.Συν.» (βλ. «Φταίνε και πάλι οι άνθρωποι...», 24/5/2015) δεκαέξι μέρες μετά την τραγωδία.
Το πόρισμα συντάχθηκε από επιτροπή διερεύνησης του δυστυχήματος που διόρισε η διοίκηση της εταιρείας αποτελούμενη από 5 διευθυντικά στελέχη της, τα τμήματα των οποίων εμπλέκονταν στο δυστύχημα, δύο εκπροσώπους των εργαζομένων και έναν ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα.
Οπως αποκαλύφθηκε, στο πόρισμα της προκαταρκτικής διερεύνησης του δυστυχήματος διαπιστώθηκαν αρκετές πλημμέλειες.
Μία από αυτές αφορά την πλημμελή τήρηση της διαδικασίας και συγκεκριμένα την παραβίαση της διαδικασίας έκδοσης αδειών εργασίας, ενώ άλλη την ελλιπή επικοινωνία μεταξύ των τμημάτων Μονάδων Μετατροπής και Διακίνησης για την Εργασία.
Ωστόσο, τα δύο μέλη της επιτροπής διερεύνησης που ορίστηκαν ως εκπρόσωποι των εργαζομένων θεώρησαν ότι, από τις μαρτυρίες όσων εξετάστηκαν, προκύπτει πως η πλημμελής τήρηση των διαδικασιών ήταν αποτέλεσμα ενός γενικότερου κλίματος πίεσης για τη γρήγορη ολοκλήρωση των εργασιών, καθώς υπήρξε προσπάθεια το χρονοδιάγραμμα της γενικής συντήρησης του διυλιστηρίου να συμπιεστεί κάτω από 35 ημέρες, αλλά και συσσωρευμένης κούρασης, λόγω γενικευμένης εντατικοποίησης, έλλειψης προσωπικού και πολλών 12ωρων εργασίας, πολύ καιρό πριν από το ξεκίνημα της γενικής συντήρησης.
Σε ό,τι αφορά την έκταση του δυστυχήματος από άποψη επιπτώσεων σε ανθρώπους, ότι ήταν αποτέλεσμα της έλλειψης εμπειρίας-ενημέρωσης για το πώς πρέπει να αντιδρούν σε τέτοιες καταστάσεις, καθώς ήταν χειριστές 3ετίας-5ετίας που συμμετείχαν για πρώτη φορά σε γενική συντήρηση, σύμφωνα με τους εκπροσώπους των εργαζομένων.
Τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής, δηλαδή τα διευθυντικά στελέχη της εταιρείας, διαφώνησαν με αυτές τις θέσεις των δύο εκπροσώπων του σωματείου, καθώς ισχυρίστηκαν ότι το επίσημο χρονοδιάγραμμα γενικής συντήρησης του διυλιστηρίου προέβλεπε διάρκεια 35 ημερών, αλλά προέκυψε ότι οι απαραίτητες εργασίες ήταν τελικά λιγότερες από την αρχική εκτίμηση.
Επιπλέον, το πόρισμα της εταιρείας υποβίβασε σε απλή εντύπωση των εργαζομένων ακόμα και το διαπιστωμένο γεγονός ότι δεν ήχησε ο συναγερμός την ώρα που εκδηλώθηκε η φωτιά.
Κατά τα λοιπά, η διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ. αρχικά καταλόγισε ευθύνες σε 9 εργαζομένους από διάφορα ιεραρχικά επίπεδα -αριθμός ο οποίος στη συνέχεια μειώθηκε σε 5- και έκλεισε την εσωτερική τεχνική διερεύνηση του τραγικού δυστυχήματος στο διυλιστήριο Ασπροπύργου 4 μήνες μετά.
Από την πλευρά του, το Πανελλήνιο Σωματεία Εργαζομένων στα ΕΛ.ΠΕ. κατήγγειλε ότι «επιχειρείται προσπάθεια συγκάλυψης και µετάθεσης ευθυνών προς τους εργαζομένους από πλευράς εταιρείας».
Κι ακόμη ότι «η θυµατοποίηση που επιχειρείται βασίζεται στα γεγονότα της στιγμής και όχι στα πραγματικά αίτια που οδήγησαν στο δυστύχημα».
⒍ Μια παράξενη σύμπτωση...
Ο «εξωτερικός, ανεξάρτητος πραγματογνώμονας», σύμφωνα με τη διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ., που κλήθηκε από την ίδια την εταιρεία να συμμετάσχει στην επιτροπή για τη διερεύνηση του χώρου και των συνθηκών κατά τις οποίες συνέβη το δυστύχημα, καθώς και στην εκπόνηση του πορίσματος της εταιρείας, ήταν ο ίδιος που συμμετείχε και στην εκπόνηση του πορίσματος για το εργατικό δυστύχημα που είχε σημειωθεί στην ΠΕΤΡΟΛΑ το 1992, την προπομπό των ΕΛ.ΠΕ., εταιρεία του ομίλου Λάτση, όπου είχαν βρει τον θάνατο 15 εργαζόμενοι.
Πρόκειται για τον Α.Κ., ναυπηγό, μηχανολόγο.
Ωστόσο, υπάρχει μια αξιοσημείωτη διαφορά, αφού ο συγκεκριμένος πραγματογνώμονας συμμετείχε στην εκπόνηση του πορίσματος για το ατύχημα στην ΠΕΤΡΟΛΑ από την πλευρά του Δημοσίου, ενώ στην προκειμένη συμμετείχε ως πραγματογνώμονας για το δυστύχημα στα ΕΛ.ΠΕ. Ασπροπύργου ως τεχνικός σύμβουλος των ΕΛ.ΠΕ., όπως είχε δηλώσει ο ίδιος στην «Εφ.Συν.» (2/6/2015).
⒎ Οι ευθύνες του κράτους
Μέχρι τη στιγμή του δυστυχήματος, η υποστελέχωση των αρμόδιων ελεγκτικών μηχανισμών αποδείχτηκε ότι καθιστούσε ανεφάρμοστο το νομοθετικό πλαίσιο για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, την πυροπροστασία, την οδηγία Seveso για τα Βιομηχανικά Ατυχήματα Μεγάλης Έκτασης και την προστασία του περιβάλλοντος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα κλιμάκια της Επιθεώρησης Εργασίας μπήκαν στα διυλιστήρια της εταιρείας μετά την τραγωδία, ενώ θα έπρεπε να βρίσκονται ήδη εκεί με την έναρξη των εργασιών συντήρησης που πραγματοποιούνταν, με τα συνεργεία να δουλεύουν το ένα πάνω στο άλλο, με συνολικά περίπου 3.000 εργαζομένους και με εκατοντάδες από αυτούς εποχικούς και ανειδίκευτους.
Δεδομένου ότι οι αρμόδιοι κρατικοί μηχανισμοί ήταν απόντες, θα προκύψει κάποια ευθύνη γι’ αυτούς σε ό,τι αφορά το γεγονός ότι δεν συνέβαλαν στην αποφυγή του δυστυχήματος στην οποία θα μπορούσε να συμβάλλει ο ελεγκτικός τους ρόλος;
Πόσο μάλλον δεδομένου και του γεγονότος ότι το ελληνικό Δημόσιο είναι ο δεύτερος βασικός μέτοχος στα ΕΛ.ΠΕ. με ποσοστό 38% και, άρα, συνιδιοκτήτης της επιχείρησης;
Τα θύματα της έκρηξης
◼ Χαράλαμπος Δευτεραίος, 41 ετών, πατέρας δύο παιδιών.
◼ Ραμαντάν Ντελιλάι, εργαζόμενος σε εργολαβική εταιρεία, 32 ετών.
◼ Αντώνης Αβράμπος, 27 ετών.
◼ Κώστας Μαγγούρας, 31 ετών.
«Οδύνη και συμπαράσταση» από το Δ.Σ. των ΕΛ.ΠΕ.
Σημειώνεται ότι με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από το δυστύχημα, το διοικητικό συμβούλιο των ΕΛ.ΠΕ. σε ανακοίνωσή του εξέφρασε την οδύνη του για το συμβάν και την αμέριστη συμπαράστασή του στις οικογένειες των θυμάτων.
«Η ουσιαστική στήριξη αυτών των οικογενειών αποτελεί το ελάχιστο καθήκον και υποχρέωση του Ομίλου ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, ο οποίος έχει ήδη εκφράσει και υλοποιεί τις προθέσεις του», αναφέρεται.
Σε ό,τι αφορά την ανακριτική διαδικασία, δηλώνει ότι αναμένει την αποπεράτωσή της και ότι παρέχει σε αυτήν κάθε διευκόλυνση και πληροφορία για τη διερεύνηση των αιτιών του δυστυχήματος.
Επιπλέον, αναφέρει ότι υλοποιεί ένα «προηγμένο σύστημα Ολιστικής Διαχείρισης Ασφαλείας» για τη διαρκή βελτίωση των επιδόσεων ασφαλείας του ομίλου.
Κι ακόμη, ότι αποφάσισε την αγορά δύο αναπνευστήρων για το Κέντρο Αποκατάστασης Εγκαυμάτων του Θριασίου Νοσοκομείου, με εκτιμώμενο κόστος 65.000 ευρώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου