[Το υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου για το Θεματικό Τουρισμό - Ειδικές Μορφές Τουρισμού ΕΔΩ]
Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece κατέθεσε τις προτάσεις του σε επτά από τα δέκα εννέα στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου που κατέθεσε το Υπουργείο Τουρισμού.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ΦτΦ συμμετέχουν σε διαβουλεύσεις και υποβάλλουν σχόλια, προτάσεις κ.λπ. σε σχέδια νόμου και άλλες μορφές διαλόγου, ενημέρωσης αξιοποιώντας επεξεργασίες, μελέτες, έρευνες, διακηρύξεις από Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς οργανισμούς όπως ο ΟΗΕ, η ΕΕ και Δίκτυα της Κοινωνίας των Πολιτών.
Οι προτάσεις των ΦτΦ βασίστηκαν και πρόβαλλαν:
α) Τους 17 Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη του ΟΗΕ (Ατζέντα 2030)
β) Τη Διακήρυξη του Βερολίνου για τη μεταρρύθμιση του Τουρισμού | Berlin Declaration on "Transforming Tourism" που οι ΦτΦ έχουν συνυπογράψει μαζί με φορείς και οργανώσεις με αντικείμενο τον τουρισμό. (μεταφράστηκε στη γλώσσα μας από τους ΦτΦ),
γ) Τα συμπεράσματα της ημερίδας των ΦτΦ με τίτλο "Τουρισμός που δεν πληγώνει",
δ) Τη Διακήρυξη του Τυρόλου
[περισσότερα για τις δράσεις και θέσεις των ΦτΦ για τον Τουρισμό ΕΔΩ]
-------------------
Σχέδιο νόμου για το Θεματικό Τουρισμό - Ειδικές Μορφές Τουρισμού [ΕΔΩ]
ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece: ΣΧΟΛΙΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Άρθρο 1 - Σκοπός:
Το σημερινό μοντέλο τουρισμού που εξαρτάται όλο και περισσότερο από τα αεροπορικά ταξίδια, τις κρουαζιέρες και τα σύντομα ταξίδια δεν εγγυάται τη συμβολή στην αειφόρο ανάπτυξη.
Εκτιμούμε ότι το σημερινό κυρίαρχο τουριστικό μοντέλο δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει την απαραίτητη μεταρρύθμιση του κόσμου μας που προβλέπεται από την Ατζέντα 2030.
Η συγκεκριμένη ένταξη του τουρισμού στην Ατζέντα 2030 αποτελεί αναγνώριση της παγκόσμιας σημασίας του τομέα, αλλά ταυτόχρονα δημιουργεί την υποχρέωση για μεταρρύθμιση του σημερινού, καταναλωτικού, επιχειρηματικού μοντέλου, το οποίο είναι ασυμβίβαστο με την αειφόρο ανάπτυξη.
Άρθρο 2 - Ορισμός:
Ο αειφόρος τουρισμός αναφέρεται τέσσερις φορές στην Ατζέντα 2030, ωστόσο, ο όρος αμφισβητείται έντονα από τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την έλλειψη μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης. Μόνο ο τουρισμός που συμβάλλει στη βελτίωση της ευημερίας του τοπικού πληθυσμού, στην αξιοπρέπεια των εργαζομένων, στην περιβαλλοντική προστασία καθώς και στην εξάλειψη της εκμετάλλευσης, των ανισοτήτων και της φτώχειας, είναι μια ουσιαστική επιλογή για βιώσιμη ανάπτυξη.
Αν αγνοήσει λοιπόν ο τουρισμός αυτή την ευθύνη, αποτελεί απειλή για την ανάπτυξη και όχι εργαλείο. Επομένως, η ανάπτυξη του τουρισμού καθ’ εαυτή δεν αποτελεί αυτοσκοπό, όλες οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη μεταρρύθμιση του τουρισμού.Να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των πολιτών και των κοινοτήτων που πλήττονται από τον τουρισμό, σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού, στη λήψη αποφάσεων, στις επιχειρήσεις, στη διαχείριση προορισμού και στη διαδικασία παρακολούθησης. Οι τοπικές κοινότητες πρέπει να επωφελούνται από το τουριστικό εισόδημα.
Καλούμε τους τουρίστες να αναλάβουν την ευθύνη για τις ταξιδιωτικές επιλογές τους: με σεβασμό στις φιλοξενούσες κοινωνίες και τον πολιτισμό τους, χρησιμοποιώντας με προσοχή τους περιορισμένους τοπικούς πόρους, και υποστηρίζοντας την τοπική οικονομία και τελικά με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.Μικρές κοινωνικοοικονομικές ή οικολογικές προσαρμογές, που συχνά παρουσιάζονται ως «αειφόρος» ή «υπεύθυνος» τουρισμός, δεν θα φέρουν την απαραίτητη αλλαγή. Για τον τουρισμό, μια θεμελιώδης μεταρρύθμιση είναι ουσιαστική και επείγουσα, ώστε να καταστεί δυνατή η συμβολή του στην αειφόρο ανάπτυξη.
Άρθρο 3: Βασικές αρχές (προσβάσιμος τουρισμός)
Προσβάσιμος τουρισμός για όλους. Όμως υπάρχουν περιοχές προστασίας, αναπαραγωγής κ.ά. που δεν μπορούν να έχουν οι πάντες πρόσβαση και μάλιστα με μηχανοκίνητα μέσα (γουρούνες, 4Χ4, ελικόπτερα κ.λπ).
Προσοχή στα «ανταμώματα» συλλόγων και φεστιβάλ που γίνονται σε ποτάμια, λίμνες κ.ά. ευαίσθητες οικολογικά περιοχές.
Οι «τουρίστες» είναι επισκέπτες και διερχόμενοι. Σεβασμό στους μόνιμους «κατοίκους» που είναι η χλωρίδα και η πανίδα.
Άρθρο 4: Τουρισμός Υπαίθρου
Ο τουρισμός υπαίθρου και ιδιαίτερα ο ορεινός τουρισμός που συνδυάζεται με την πεζοπορία, την ορειβασία, την παρατήρηση κ.ά. θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τις τοπικές κοινωνίες και να σέβεται το φυσικό περιβάλλον.
Τα τουριστικά γραφεία, οι ορειβατικοί – εκδρομικοί – φυσιολατρικοί – περιβαλλοντικοί σύλλογοι οφείλουν να ενημερώνουν και να εκπαιδεύουν τους «πελάτες» τους για τα εξής:
– Να μην αφήνουν απόβλητα – δεν υπάρχει κανείς που να τα μαζέψει. «Αφήνουμε μόνο τα ίχνη των παπουτσιών μας».
– Να μη κόβουν αγριολούλουδα. Να σέβονται τη χλωρίδα – «Μόνο φωτογραφίες παίρνουμε μαζί μας- όχι αγριολούλουδα»Βασικές θέσεις στη «Διακήρυξη του Τυρόλου για τη μέγιστη άσκηση αθλοπαιδιών στο βουνό» (2002) στην οποία αναφέρεται ρητά ο σεβασμός στη φύση, στις παραδόσεις, των ορεινών περιοχών και στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.
Η χωροθέτηση των επιχειρήσεων του τουρισμού της υπαίθρου
Η χωροθέτηση των επιχειρήσεων του τουρισμού της υπαίθρου θα πρέπει να συνδεθεί με την εγκατάστασή τους στην ενδοχώρα και με οριοθέτηση της υποχρεωτικής χιλιομετρικής τους απόστασης από αστικά κέντρα, αναπτυγμένες τουριστικές ζώνες, βιομηχανικές ζώνες, αιγιαλούς, αεροδρόμια κλπ. Επιπλέον για να αποφευχθεί η συγκέντρωση τέτοιων επιχειρήσεων σε συγκεκριμένες περιοχές, και η δημιουργία κατ΄ επέκταση μονοκαλλιέργειας σε βάρος της συνοχής, θα πρέπει να οριστεί ένα επιπλέον κριτήριο, αυτό της φέρουσας ικανότητας της κάθε περιοχής, που θα υπολογίζεται με βάση αποφασισμένα και θεσμοθετημένα κριτήρια. Οι επιχειρηματικές δράσεις του θεματικού τουρισμού θα πρέπει να αναπτύσσονται σε όλες τους τις μορφές και να αδειοδοτούνται με κριτήρια και προδιαγραφές που θα εξασφαλίζουν τη διατήρηση της αειφορίας και της ισορροπίας ανάμεσα στη φύση, τις οικονομικές δραστηριότητες και τα νέα τουριστικά επαγγέλματα.
Ειδικά στον Αγροτουρισμό
Ειδικά στον Αγροτουρισμό είναι και επικίνδυνο για την πλειοψηφία των δραστηριοτήτων που έχουν αναπτυχθεί στον Ελλαδικό χώρο μιας και που ενώ προσφέρουν την αγροτική εμπειρία εξαιρούνται εξαιτίας της μη αγροτικής ιδιότητας των επαγγελματιών που έχουν δραστηριοποιηθεί στο αντικείμενο. Αλλά και επικίνδυνο για τους ίδιους τους αγρότες που τους μετατρέπει σε επαγγελματίες του Τουρισμού με ευκολία, ενώ έχουμε την εμπειρία για το πόσο κόστισε στο παρελθόν αυτή η ευκολία. Ενώ δεν ήταν λίγες οι επιδοτήσεις που μέσω τον ΟΠΑΧ και των LEADER δόθηκαν για την ανάπτυξη του Αγροτουρισμού, λίγα είναι αυτά που πανελλαδικά φαίνεται να λειτουργούν σεβόμενα τους διεθνείς κανόνες αγροτουριστικής κουλτούρας. Χωρίς εκπαίδευση και κατάρτιση βάζουν τους αγρότες να γίνουν ‘’ξενοδόχοι’’ και το μοντέλο που στην Ελλάδα άρχισε δειλά δειλά την δεκαετία του 1980, οδηγήθηκε έτσι στρεβλωμένο έως σήμερα. Οι επιδοτήσεις που δόθηκαν για στήριξη της υπαίθρου και της αγροτικής οικονομίας εξυπηρέτησαν στην πορεία άλλους προσωπικούς σκοπούς τους επιδοτούμενου και έγιναν έτσι πολλές μονάδες που δύσκολα σήμερα μπορούν να ενταχθούν στην κατηγορία του τουρισμού υπαίθρου, ακριβώς επειδή δεν υπήρξε καμία προδιαγραφή γι΄ αυτό. Αναφέρεται στο σχέδιο νόμου:
"Είναι η ειδική μορφή τουρισμού υπαίθρου η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών υποδοχής και φιλοξενίας ή και εστίασης σε χώρους λειτουργικά ενοποιημένους με αγροτικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες προσφέρονται συνδυαστικά με δραστηριότητες που σχετίζονται με την αγροτική παραγωγή, όπως και με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού και ανθρωπογενούς αγροτικού τοπίου. Η δραστηριότητα του αγροτουρισμού συνδυάζεται υποχρεωτικά με την παραγωγή αγροτικών προϊόντων",
Όλη η παραπάνω διατύπωση χρειάζεται προσοχή!! Διότι συμφωνούμε ότι πρέπει να είναι ο χώρος δραστηριοποίησης και η σύνδεση του αντικειμένου με την αγροτική παραγωγή που θα πρέπει να καθορίζει την αγροτουριστική δραστηριότητα και όχι το επάγγελμα. Οι μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό της υπαίθρου εντός αγροτικών κοινοτήτων θα πρέπει να υπολογίζονται ως ασκούντες αγροτουρισμό. Και είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα επικράτησε ο όρος αγροτικός τουρισμός, με την έννοια της ανάπτυξης του τουρισμού στις Αγροτικές περιοχές που συνδέεται με την ζωή στο χωριό και το αγροτικό περιβάλλον και όχι ο “αγροτουρισμός” που αναφέρεται είτε στην ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της γεωργικής εκμετάλλευσης και συνδέεται άμεσα με την γεωργία, είτε σε κίνητρα ανάπτυξης της ενδοχώρας με σχέδια ανάδειξης και ενίσχυσης της επισκεψιμότητας υποβαθμισμένων και εγκαταλειμμένων περιοχών με ιστορία, της ενδοχώρας ή νησιωτικών.
Είναι λάθος να υποστηρίξουμε ότι μόνο οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες πρέπει να ασκούν αγροτουρισμό. Δηλαδή το αγροτουριστικό επάγγελμα δεν θα καθορίζεται από το αντικείμενο του αλλά από την επαγγελματική ιδιότητα αυτού που το ασκεί (για να είναι κάποιος αγρότης πρέπει το εισόδημα του από τον πρωτογενή τομέα να υπερβαίνει το 50% των εισοδημάτων του και να είναι γραμμένος στα μητρώα Αγροτών του υπουργείου γεωργίας). Φανταστείτε επίσης αγρότες να εκπίπτουν του αγροτικής τους ιδιότητας επειδή το αγροτουριστικό τους εισόδημα θα υπερβεί το καθαρά αγροτικό!! Διότι δεν είναι δυνατόν να δεχτούμε ότι Αγρότης που θα έχει και εμπορικό κατάστημα και υποδομή διαμονής και εστίαση μέσω των αγροτουριστικών δράσεων είτε θα αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τους υπόλοιπους μη αγρότες επαγγελματίες ή θα εκπίπτει του Αγροτικού του επαγγέλματος επειδή τα έσοδα από τις συμπληρωματικές δραστηριότητες μπορεί να υπερβούν το αντίστοιχο αγροτικό.
Η χωροθέτηση των επιχειρήσεων του τουρισμού της υπαίθρου
Η χωροθέτηση των επιχειρήσεων του τουρισμού της υπαίθρου θα πρέπει να συνδεθεί με την εγκατάστασή τους στην ενδοχώρα και με οριοθέτηση της υποχρεωτικής χιλιομετρικής τους απόστασης από αστικά κέντρα, αναπτυγμένες τουριστικές ζώνες, βιομηχανικές ζώνες, αιγιαλούς, αεροδρόμια κλπ. Επιπλέον για να αποφευχθεί η συγκέντρωση τέτοιων επιχειρήσεων σε συγκεκριμένες περιοχές, και η δημιουργία κατ΄ επέκταση μονοκαλλιέργειας σε βάρος της συνοχής, θα πρέπει να οριστεί ένα επιπλέον κριτήριο, αυτό της φέρουσας ικανότητας της κάθε περιοχής, που θα υπολογίζεται με βάση αποφασισμένα και θεσμοθετημένα κριτήρια. Οι επιχειρηματικές δράσεις του θεματικού τουρισμού θα πρέπει να αναπτύσσονται σε όλες τους τις μορφές και να αδειοδοτούνται με κριτήρια και προδιαγραφές που θα εξασφαλίζουν τη διατήρηση της αειφορίας και της ισορροπίας ανάμεσα στη φύση, τις οικονομικές δραστηριότητες και τα νέα τουριστικά επαγγέλματα.
Ειδικά στον Αγροτουρισμό
Ειδικά στον Αγροτουρισμό είναι και επικίνδυνο για την πλειοψηφία των δραστηριοτήτων που έχουν αναπτυχθεί στον Ελλαδικό χώρο μιας και που ενώ προσφέρουν την αγροτική εμπειρία εξαιρούνται εξαιτίας της μη αγροτικής ιδιότητας των επαγγελματιών που έχουν δραστηριοποιηθεί στο αντικείμενο. Αλλά και επικίνδυνο για τους ίδιους τους αγρότες που τους μετατρέπει σε επαγγελματίες του Τουρισμού με ευκολία, ενώ έχουμε την εμπειρία για το πόσο κόστισε στο παρελθόν αυτή η ευκολία. Ενώ δεν ήταν λίγες οι επιδοτήσεις που μέσω τον ΟΠΑΧ και των LEADER δόθηκαν για την ανάπτυξη του Αγροτουρισμού, λίγα είναι αυτά που πανελλαδικά φαίνεται να λειτουργούν σεβόμενα τους διεθνείς κανόνες αγροτουριστικής κουλτούρας. Χωρίς εκπαίδευση και κατάρτιση βάζουν τους αγρότες να γίνουν ‘’ξενοδόχοι’’ και το μοντέλο που στην Ελλάδα άρχισε δειλά δειλά την δεκαετία του 1980, οδηγήθηκε έτσι στρεβλωμένο έως σήμερα. Οι επιδοτήσεις που δόθηκαν για στήριξη της υπαίθρου και της αγροτικής οικονομίας εξυπηρέτησαν στην πορεία άλλους προσωπικούς σκοπούς τους επιδοτούμενου και έγιναν έτσι πολλές μονάδες που δύσκολα σήμερα μπορούν να ενταχθούν στην κατηγορία του τουρισμού υπαίθρου, ακριβώς επειδή δεν υπήρξε καμία προδιαγραφή γι΄ αυτό. Αναφέρεται στο σχέδιο νόμου:
"Είναι η ειδική μορφή τουρισμού υπαίθρου η οποία αφορά στην παροχή υπηρεσιών υποδοχής και φιλοξενίας ή και εστίασης σε χώρους λειτουργικά ενοποιημένους με αγροτικές εκμεταλλεύσεις, οι οποίες προσφέρονται συνδυαστικά με δραστηριότητες που σχετίζονται με την αγροτική παραγωγή, όπως και με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού και ανθρωπογενούς αγροτικού τοπίου. Η δραστηριότητα του αγροτουρισμού συνδυάζεται υποχρεωτικά με την παραγωγή αγροτικών προϊόντων",
Όλη η παραπάνω διατύπωση χρειάζεται προσοχή!! Διότι συμφωνούμε ότι πρέπει να είναι ο χώρος δραστηριοποίησης και η σύνδεση του αντικειμένου με την αγροτική παραγωγή που θα πρέπει να καθορίζει την αγροτουριστική δραστηριότητα και όχι το επάγγελμα. Οι μη κατά κύριο επάγγελμα αγρότες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό της υπαίθρου εντός αγροτικών κοινοτήτων θα πρέπει να υπολογίζονται ως ασκούντες αγροτουρισμό. Και είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα επικράτησε ο όρος αγροτικός τουρισμός, με την έννοια της ανάπτυξης του τουρισμού στις Αγροτικές περιοχές που συνδέεται με την ζωή στο χωριό και το αγροτικό περιβάλλον και όχι ο “αγροτουρισμός” που αναφέρεται είτε στην ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων στο πλαίσιο της γεωργικής εκμετάλλευσης και συνδέεται άμεσα με την γεωργία, είτε σε κίνητρα ανάπτυξης της ενδοχώρας με σχέδια ανάδειξης και ενίσχυσης της επισκεψιμότητας υποβαθμισμένων και εγκαταλειμμένων περιοχών με ιστορία, της ενδοχώρας ή νησιωτικών.
Είναι λάθος να υποστηρίξουμε ότι μόνο οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες πρέπει να ασκούν αγροτουρισμό. Δηλαδή το αγροτουριστικό επάγγελμα δεν θα καθορίζεται από το αντικείμενο του αλλά από την επαγγελματική ιδιότητα αυτού που το ασκεί (για να είναι κάποιος αγρότης πρέπει το εισόδημα του από τον πρωτογενή τομέα να υπερβαίνει το 50% των εισοδημάτων του και να είναι γραμμένος στα μητρώα Αγροτών του υπουργείου γεωργίας). Φανταστείτε επίσης αγρότες να εκπίπτουν του αγροτικής τους ιδιότητας επειδή το αγροτουριστικό τους εισόδημα θα υπερβεί το καθαρά αγροτικό!! Διότι δεν είναι δυνατόν να δεχτούμε ότι Αγρότης που θα έχει και εμπορικό κατάστημα και υποδομή διαμονής και εστίαση μέσω των αγροτουριστικών δράσεων είτε θα αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τους υπόλοιπους μη αγρότες επαγγελματίες ή θα εκπίπτει του Αγροτικού του επαγγέλματος επειδή τα έσοδα από τις συμπληρωματικές δραστηριότητες μπορεί να υπερβούν το αντίστοιχο αγροτικό.
Άρθρο 8: Διοργάνωση δραστηριοτήτων Τουρισμού Αθλητικής Αναψυχής - Περιπέτειας
Πρέπει να υπάρχει ειδική περιγραφή στον όρο ΑΝΑΨΥΧΗ.
Δεν αντιλαμβάνονται όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο τον όρο «αναψυχή».
Αναψυχή με σεβασμό στη φύση, στις τοπικές κοινωνίες χωρίς απόβλητα, ηχορύπανση, καταστροφή του εδάφους, αλλοίωση του τοπίου.«Γουρούνες», τζιπ και θαλάσσια μέσα που πάνε παντού και διαταράσσουν τα οικοσυστήματα δεν είναι αναψυχή υπαίθρου.
Άρθρο 9: Θαλάσσιος Τουρισμός (κρουαζιέρας)
Προσοχή στον τουρισμό κρουαζιέρας. Δημιουργεί σοβαρά συγκοινωνιακά προβλήματα από το λιμάνι στα αξιοθέατα (ειδικά για τον Πειραιά), επιβαρύνει περιβαλλοντικά με ρύπους των κρουαζιερόπλοιων τις πόλεις, προκαλεί «μποτιλιάρισμα» στους αρχαιολογικούς χώρους, κατευθύνεται από τα τουριστικά γραφεία και δεν μπορεί να αποτελεί στρατηγική ανάπτυξης στη χώρα μας.
Επιπρόσθετα οι τουρίστες των κρουαζιερόπλοιων είναι μια άλλη μορφή ALL INCLUSIVE – ελάχιστα αφήνουν στην τοπική οικονομία. Ομαδικά με πούλμαν φεύγουν από τα λιμάνια και με πούλμαν επιστρέφουν.
Για τους ανωτέρω λόγους δεν χρειάζεται επέκταση του λιμανιού του Πειραιά, γιατί επιπλέον θα καταστρέψει την Πειραϊκή, το τοπίο και θα ακυρώσει την ανάδειξη των αρχαιολογικών τόπων.Σε άλλες περιοχές όπως π.χ. η Σαντορίνη έχει ξεπεραστεί η «φέρουσα ικανότητα» και θα πρέπει να παρθούν μέτρα μείωσης της προσέγγισης κρουαζιερόπλοιων και όχι αύξησης.
Άρθρο 18: Αιγίδα Υπουργείου Τουρισμού
Υπό την αιγίδα ότι προβάλλει τον αποκεντρωμένο, βιώσιμο – αειφόρο – υπεύθυνο τουρισμό.
Υπό την αιγίδα εκείνον τον τουρισμό
α) που δεν ενισχύει τις ήδη κορεσμένες περιοχές,
β) που προβάλλει κυρίως εκείνο το μείγμα τουρισμού που ενισχύει την τοπική οικονομία,
γ) που έχει υιοθετήσει του 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ (Ατζέντα 2030) και που παίρνει μέτρα για να υλοποιήσει τους 4 στόχους που έχουν σχέση με τον τουρισμό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου