Επιστολή 500 οργανώσεων προς τον κ.Γιούνκερ "Αίτημα: Να αναπτυχθεί το Νομικό Πλαισίο της ΕΕ για την προστασία του εδάφους" | Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ ως εθνικός συντονιστής υπογράφει την επιστολή

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Μάνας Γης, 22 Απριλίου, 500 οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που συμμετέχουν στην εκστρατεία people4soil υπογράφουν επιστολή προς τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κ. Jean-Claude Juncker με αίτημα την ανάπτυξη του Νομικού Πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του εδάφους. 
Από την Ελλάδα ως Εθνικός Συντονιστής υπογράφει ο Θοδωρής Ορεινός, μέλος του Ελληνικού Δικτύου ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefrinds Greece. 

Υπογράφουμε για το έδαφος https://www.people4soil.eu/el

 ---------------------------------------------------

Μιλάνο, 22  Απριλίου 2017

Προς

Κ. Jean-Claude Juncker

Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Rue de la Loi / Wetstraat 200

1049 Brussels, Belgium

Κοιν:

Κ. Phil Hogan,

Επίτροπο Γεωργίας και Αγροτικής ανάπτυξης.

Κ. Karmenu Vella,

Επίτροπο Περιβαλλοντικής και Θαλάσσιας πολιτικής και Αλιείας.

Κ. Miguel Arias Cañete,

Επίτροπο Κλιματικής δράσης και Ενέργειας.

Ανοικτή επιστολή: «Αίτημα των 500 Ευρωπαϊκών Μ.Κ.Ο., ερευνητικών ιδρυμάτων, γεωργικών ενώσεων και περιβαλλοντικών ομάδων, συνεργατών του δικτύου “PEOPLE4SOIL”– Να αναπτυχθεί το Νομικό Πλαίσιο για την προστασία του εδάφους».

Αγαπητέ Πρόεδρε κ. Juncker, Aγαπητοί Επίτροποι.

Σας στέλνουμε αυτή την επιστολή εκ μέρους πλέον των 500 Ευρωπαϊκών Μ.Κ.Ο., ερευνητικών ιδρυμάτων, γεωργικών ενώσεων και περιβαλλοντικών ομάδων, συνεργατών του δικτύου “PEOPLE4SOIL” (πλήρης κατάλογος: www.people4soil.eu/partners), που υποστηρίζουν την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών (E.C.I.), που αποσκοπεί στη θέσπιση ειδικής Νομοθεσίας  για την προστασία των εδαφών στην Ευρώπη. Όπως γνωρίζετε, η πρόταση της Ε.Ε. για Ευρωπαϊκή Οδηγία-Πλαίσιο για το έδαφος αποσύρθηκε το 2014, λόγω της αντίθετης άποψης πέντε Κρατών-Μελών, που δεν οδήγησε στην απαραίτητη πλειοψηφία παρά την οκταετή συζήτηση στο Συμβούλιο.

Έκτοτε, ανέκυψαν πολλά νέα στοιχεία για την αναθεώρηση της απόφασης αυτής. Κατά την άποψή μας, είναι τώρα εφικτό να ενεργοποιηθεί η Νομοθετική διαδικασία σε υγιή βάση. Το 2015, Διεθνές Έτος Εδαφών όπως ανακηρύχθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε., έλαβε χώρα ένας σημαντικός αριθμός ανταλλαγής απόψεων, καθώς επίσης και σημαντική ώθηση στην επιστημονική έρευνα, που αντανακλούσε την αυξημένη ευαισθητοποίηση και την παγκόσμια ανησυχία σε σχέση με την υποβάθμιση των εδαφών και των συνεπειών της στη ζωή, την ευημερία και σενάρια κλιματικής αλλαγής.  Την 25^η Σεπτεμβρίου 2015, τα 193 Κράτη-Μέλη του Ο.Η.Ε. υιοθέτησαν την Ατζέντα 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, εγκρίνοντας τους συνολικούς-παγκόσμιους στόχους (Sustainable Development Goals, SDGs), που αναμένεται να καθοδηγήσουν τις δράσεις της διεθνούς κοινότητας για τα επόμενα 15 έτη (2016-2030). 
Ανάμεσα στους 17 στόχους που καλύπτονται από την ατζέντα, κορυφαίο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο στόχος 15, ο οποίος, υπό την απόδειξη ότι το ένα τρίτο των εδαφών του πλανήτη υποβαθμίζονται, τονίζει την αναγκαιότητα ανάσχεσης και αναστροφής της υποβάθμισης των εδαφών μέχρι το 2030 («ένας κόσμος πέραν της υποβάθμισης εδαφών»). Ο στόχος αυτός έχει επίσης μεγάλη αξία για τη διαχείριση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, επειδή το έδαφος είναι η μεγαλύτερη χερσαία δεξαμενή άνθρακα, καθώς περιέχει σχεδόν τριπλάσιο άνθρακα από αυτόν που αποθηκεύουν όλα τα χερσαία φυτά. Το στοιχείο αυτό αναδείχτηκε και στο πρόσφατο Παγκόσμιο Συμπόσιο για τον Εδαφικό άνθρακα (Ρώμη, έδρα του FAO, 21-23 Μαρτίου 2017, FAO και UNFCCC), στο οποίο επισημάνθηκαν οι σημαντικοί κίνδυνοι μεταβολών του κλίματος της Γης, λόγω υποβάθμισης των εδαφών.

Τα δεδομένα και τα γεγονότα που επισημαίνονται από τον επιστημονικό διάλογο και επιβεβαιώνονται από τη διεθνή συναίνεση προς την ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών δεν είναι άσχετα προς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα Ευρωπαϊκά εδάφη.

Η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών «Κατάσταση των εδαφικών πόρων σε παγκόσμιο επίπεδο» (2015) τονίζει πως κύριες απειλές των εδαφών στην Ευρώπη είναι αυτές που σχετίζονται με τη μόλυνση του εδάφους, τη μείωση της οργανικής ύλης του εδάφους, τη σφράγιση των εδαφών και τη δέσμευση γης λόγω διαδικασιών αστικοποίησης.

Τα δεδομένα που έχουν παρουσιαστεί είναι εντυπωσιακά: ο αριθμός των περιοχών στις οποίες έχουν λάβει χώρα δυνητικά ρυπαίνουσες δραστηριότητες στην Ευρώπη ανέρχεται σε περίπου τρία εκατομμύρια, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις προόδου σε ότι αφορά την αποκατάσταση μολυσμένων περιοχών αν και οι ρυθμοί είναι βραδείς και κατά τα τελευταία έτη μόνον 17.000 περιοχές έχουν αποκατασταθεί. Μια τεχνική έκθεση που δημοσιεύτηκε το 2015 από το CE Joint Research Center και από το Νορβηγικό Ινστιτούτο Βιοοικονομικής Έρευνας έδειξε ότι οι εκπομπές  CO₂ από τα οργανικά εδάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται σε 173 Mton CO₂ ανά έτος: αυτό σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι, μετά την Ινδονησία και πριν τη Ρωσική Ομοσπονδία, η δεύτερη μεγαλύτερη εστία εκπομπών εξαιτίας της υποβάθμισης των εδαφών, προκαλούμενη κυρίως από ανθρώπινες δραστηριότητες. Δεδομένα χρήσεων γης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αν και υποεκτιμημένα, παρουσιάζουν μια ετήσια τάση απώλειας γης περί τα 100.000 εκτάρια ανά έτος,  εξαιτίας της άναρχης εξάπλωσης οικισμών και υποδομών πάνω στα λιβάδια.

Σε αυτήν την αναμφίβολα ανησυχητική κατάσταση, δεν είναι αποδεκτή η έλλειψη δεσμευτικού Νομικού Πλαισίου και κανόνων προς τους οποίους πρέπει να συμμορφώνονται τα Κράτη-Μέλη. Τα πρόσφατα δημοσιευθέντα «Εργαλεία καταγραφής και αξιολόγησης της προστασίας του εδάφους στα Κράτη-Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης» (Φεβρουάριος 2017), μετά από ανάθεση της  Ευρωπαϊκής Ένωσης, υποστηρίζουν σθεναρά αυτή την άποψη. Τα πορίσματα της έρευνας αυτής τονίζουν την έλλειψη ενός συνεκτικού, στρατηγικού πλαισίου πολιτικής σε όλες τις πολιτικές ομάδες που εξετάστηκαν, την έλλειψη κοινών ορισμών επί της κατάστασης των εδαφών και, κατά συνέπεια, την αδυναμία καθορισμού στόχων και προτεραιοτήτων σχετιζόμενων με τη διατήρηση του εδάφους και των λειτουργιών του.

Επιπλέον, η ανάλυση δείχνει την έλλειψη δράσεων σε εθνικό επίπεδο. Ακόμη κι αν τα Κράτη-Μέλη έχουν δική τους Νομοθεσία, όπως στην περίπτωση της μόλυνσης του εδάφους, υπάρχει αξιοσημείωτη διαφορά μεταξύ των προτύπων μεταξύ των προτύπων, των διαδικασιών και των χρησιμοποιούμενων τιμών αναφοράς για την αξιολόγηση του βαθμού μόλυνσης και των υποχρεώσεων αποκατάστασης: το γεγονός αυτό δε συνάδει, βεβαίως, με τους στόχους της πολιτικής ένωσης, η οποία θα πρέπει να κατοχυρώνει την ομοιομορφία των κανόνων, να διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες στους πολίτες και στις επιχειρήσεις και τη συνοχή τους με ένα κοινό επίπεδο προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος.

Η πρόληψη της υποβάθμισης της γης και η αναγνώριση του εδάφους ως παρόχου θεμελιωδών οικοσυστημικών και παραγωγικών υπηρεσιών, είναι τώρα –με πλήρη αποδεικτικά στοιχεία–  βασικές προϋποθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης, ευημερίας των ανθρώπων, διεθνούς συνοχής και ασφάλειας τροφίμων. Οι λειτουργίες του εδάφους αναγνωρίζονται ευρέως για τη στρατηγική, οικολογική και υπερεθνική τους αξία. Η αυξημένη ευαισθητοποίηση και οι δεδηλωμένοι στόχοι των διεθνών συμβάσεων και συμφωνιών, καθώς επίσης και η βιώσιμη ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών, περιγράφουν τις κατευθύνσεις των Εθνικών φορέων και των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά δεν είναι επαρκής για την ανάσχεση της υποβάθμισης υπό την έλλειψη κατηγορηματικών στόχων και δεσμευτικών κανόνων: αυτό είναι σαφώς ένα κενό που πρέπει να καλυφθεί από εργαλεία Κοινοτικού Δικαίου, και επιμέρους διατάξεων των Κρατών-Μελών.

Αξιοποιώντας το σημερινό εορτασμό της Ημέρας της Γης, σας ζητούμε τον επαναπροσδιορισμό   μιας Οδηγίας - Πλαίσιο για την προστασία του εδάφους ως μία από τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Με εκτίμηση,

•  Damiano Di Simine, Legambiente (εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας πολιτών (ECI), και Εθνικός Συντονιστής της ECI στην Ιταλία).

• Marta Messa, Slow Food International (αναπληρώτρια της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας πολιτών (ECI) και Εθνική Συντονίστρια της ECI στο Βέλγιο).
• Soline Demonet, France Nature Environment (Εθνική Συντονίστρια της ECI στη Γαλλία)
• Bernward Geier, Colabora - Let's work together (Εθνικός Συντονιστής της ECI στη Γερμανία)
• Michael Ewing, The Environmental Pillar (Εθνικός Συντονιστής της ECI στην Ιρλανδία)
• Isabel Branco, QUERCUS (Εθνική Συντονίστρια της ECI στην Πορτογαλία)
• Stefanie Schabhόttl, Umweltdachverband (Εθνική Συντονίστρια της ECI στην Αυστρία)
• Victor Gonzαlvez-Pιrez, Sociedad Espaρola de Agricultura Ecolσgica (Εθνικός Συντονιστής της ECI στην Ισπανία)
• Bertus Buizer, Sustainable Food Supply Foundation (Εθνικός Συντονιστής της ECI στην Ολανδία)
• Θεόδωρος Ορεινός, Φίλοι της Φύσης Ελλάδος (Εθνικός Συντονιστής της ECI στην Ελλάδα)

εκ μέρους 500 Ευρωπαϊκών οργανώσεων: www.people4soil.eu/partners

People4Soil