Κώστας Φωτεινάκης: "Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ τρία χρόνια μετά, ο Αγά Χαν, ο Σαμίρ Αμίν και οι ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ"

Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ  τρία χρόνια μετά,  ο Αγά Χαν, ο Σαμίρ Αμίν και οι ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ

του Κώστα Φωτεινάκη 

Με αφορμή τα τρία χρόνια από την ψήφιση των 17 Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη/ SDGs ή αλλιώς AGENTA 2030 του ΟΗΕ θα προσπαθήσω να παρουσιάσω τα "ΥΠΕΡ και τα ΚΑΤΑ" καθώς και τη "φιλοσοφία" των ΦτΦ.

Το Ελληνικό Δίκτυο ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ/ Naturefriends Greece κατά κανόνα υποστηρίζει τις αποφάσεις και τα προγράμματα του Οργανισμού Ενωμένων Εθνών, παρά το γεγονός ότι αρκετά κράτη που θεωρητικά τις υπογράφουν στην πράξη δεν τις εφαρμόζουν και ίσως να τις υπονομεύουν.

Ο όρος "αειφόρος ή βιώσιμη ανάπτυξη" έχει  δεχθεί σκληρή κριτική, όπως  αυτή (2002) του Πρίγκιπα Σαντρουντίν Αγά Χαν, ο οποίος είχε διατελέσει Πρόεδρος της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Αγά Χαν  στο 4ο Διεθνές Διεπιστημονικό και Διαθρησκειακό Οικολογικό Συμπόσιο (Ιούνιος 2002) στην αρχή της ομιλίας του είπε τα εξής: "Η θέση που θα υποστηρίξω σήμερα είναι ότι το δόγμα της «αειφόρου ανάπτυξης» είναι παραπλανητικό και ότι στρεβλώνει την εικόνα που έχουμε για τον κόσμο, όπως έκανε άλλοτε η θεωρία που ήθελε την γη επίπεδη. Οι επιπτώσεις είναι όμως σήμερα απείρως πιο επικίνδυνες για τη μελλοντική μας επιβίωση. Κατά συνέπεια, θα αποστασιοποιηθώ από το «πολιτικώς ορθόν» και θα επιχειρήσω να καταδείξω πώς η κάποτε ευγενής ιδέα της «αειφόρου ανάπτυξης» έχει εκτραπεί. [Ολόκληρη η ομιλία του  ΕΔΩ]

Ιδιαίτερα κριτικός με τους στόχους του ΟΗΕ για τους "Αναπτυξιακούς Στόχους της  Χιλιετίας" (Σεπτέμβριος 2000)  με ορίζοντα το 2015 υπήρξε ο πρόσφατα εκλιπών Σαμίρ Αμίν ο οποίος θεωρεί ότι "είναι μια λίστα ευσεβών πόθων που δεν δεσμεύει κανέναν", "δεν καθορίζονται τα μέσα που θα χρειάζονταν για την υλοποίησή τους"  και πως "η διαδικασία θα πρέπει να περιγραφεί ως γνήσια υποκρισία". [Σαμίρ Αμίν "Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας. Μια κριτική από το Νότο", MONTHLY REVIEW, Ελληνική έκδοση, Νο 26 (91), Φεβρουάριος 2007]

Οι ΦτΦ ωστόσο παρά το γεγονός ότι γνωρίζουν και λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τις κριτικές προσεγγίσεις τόσο για τον όρο "αειφόρο ανάπτυξη" όσο και για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. τους υποστηρίζουν και προσπαθούν να τους προβάλλουν και να τους διεκδικήσουν στην πράξη. Η υποστήριξη των ΣΒΑ και η διεκδίκηση για την εφαρμογή τους γίνεται ακόμα πιο αποφασιστική μετά την προσπάθεια που καταβάλλεται να επικρατήσει ο όρος "δίκαιη ανάπτυξη" αντί του όρου "αειφόρος ή βιώσιμη ανάπτυξη". Ο μεν πρώτος όρος, "δίκαιη ανάπτυξη", περιορίζει το αντικείμενο στη δικαιότερη κατανομή της "πίτας" και βγάζει εκτός το περιβάλλον, ο δε δεύτερος  όρος, "αειφόρος ή βιώσιμη ανάπτυξη", είναι διευρυμένος και συμπεριλαμβάνει και το περιβάλλον. 

"Βιώσιμη ανάπτυξη είναι η βελτίωση της ποιότητας της ζωής μέσα στα πλαίσια της φέρουσας ικανότητας των υποστηρικτικών οικοσυστημάτων"  UNEP

Εφαρμογές και προβολή Στόχων και Υποστόχων των 17 ΣΒΑ από τους ΦτΦ:

1. "Εγώ και η Πόλη μου" Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός στη Μέση Εκπαίδευση.
2. "Λιγότερα απόβλητα - Καλύτερη ζωή" εκστρατεία που εντάσσεται στην προβολή  του 12ου στόχου για «Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή».
3. "Πάμε Δυτικά -  Ανακαλύπτουμε τη Δυτική Αθήνα" ένα πρόγραμμα που υλοποιείται από τους ΦτΦ με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Το πρόγραμμα είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με τον 11ο στόχο "Βιώσιμες πόλεις και Κοινότητες" και ιδιαίτερα με τον υποστόχο 4 για την «Ενίσχυση των προσπαθειών για την προστασία και τη διαφύλαξη της παγκόσμιας πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς».
4. "Διακήρυξη του Βερολίνου για την ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ" - οι ΦτΦ έχουν προσυπογράψει και μεταφράσει τη Διακήρυξη η οποία έχει συνταχθεί το 2017, δύο ακριβώς χρόνια μετά την ψήφιση των 17 ΣΒΑ. Στη διακήρυξη αναφέρεται ότι: "Ως εμπειρογνώμονες του τουρισμού και επαγγελματίες, ανησυχούμε ότι το σημερινό κυρίαρχο τουριστικό μοντέλο δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει την απαραίτητη μεταρρύθμιση του κόσμου μας που προβλέπεται από την Ατζέντα 2030."
5. Οι ΦτΦ στηρίζουν το "Κάλεσμα των ΜΚΟ για την ενσωμάτωση των στόχων της βιωσιμότητας στους μελλοντικούς προϋπολογισμούς της Ε.Ε." | SDG Watch Europe "Call from European decision-makers and stakeholders to EU Member States and institutions Integrate sustainability pledges into the future EU budget" [ΕΔΩ]
6.  Οι 17 ΣΒΑ αναφέρονται στον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό των ΦτΦ 2018 - 2022 "Το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το προετοιμάζουν σήμερα".
7. Οι ΦτΦ συμμετείχαν και παρουσίασαν τους 17 ΣΒΑ α) Eυρωπαϊκή Eβδομάδα Αειφόρου Ανάπτυξης 30 Μαΐου - 5 Ιουνίου 2018 β) 21>25 Μαΐου 2018: Ευρωπαϊκή Πράσινη Εβδομάδα | Πράσινες πόλεις για ένα πράσινο μέλλον γ)  στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά  26 Απριλίου 2018 δ) τον 11ο ΣΒΑ στις  22 Απριλίου: Ελπίδος 2030 - Μικρές και μεγάλες ιστορίες της πλατείας Βικτωρίας [έκδοση των ΦτΦ]

Οι ΦτΦ παρακολουθούν και θα συμμετάσχουν στην εβδομάδα επιτάχυνσης της προόδου των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. 22 - 29 Σεπτεμβρίου 2018  [Global Goals Week] και στις δράσεις που στηρίζει η Ελληνική Πλατφόρμα για την Ανάπτυξη 14 - 30 Σεπτεμβρίου 2018.

Κώστας Φωτεινάκης

Πρόεδρος των ΦτΦ

Φωτογραφία από την παρουσίαση των 17 ΣΒΑ σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Πειραιά.